تحقیق درباره موضوعات و مسائل جنگ ایران و عراق به روش مستند و مستدل، مهمترین کاری است که تلاش کرده ام در 40 سال گذشته انجام بدهم. ادراک از واقعیّات جنگ و تبیین آن، با دشواری‌های زیادی همراه است، به همین دلیل در مسیر انجام کار و از موضع استیصال، همواره از ائمه اطهار و روح بلند شهدای دفاع مقدس طلب یاری کرده ام. در عین حال، هیچ‌گاه شهامت تحقیق درباره زندگی شهدا را نداشته‌ام و تصوّر نمی‌کنم در این سال‌های پایان عمرم، تغییری در این وضعیت رخ بدهد. در چنین شرایطی، درخواست عزیز گرامی جناب آقای میثم غلامپور برای مطالعه متن کتاب را به دلیل گرفتاری‌های کاری با اکراه پذیرفتم، ولی آرام آرام با مطالعه متن روان و روایت صادقانه از زندگی «شهید مجتبی کربلایی مهدی»، متقاعد شدم خداوند فرصت بی بدیلی را برای نویسنده محترم کتاب و اینجانب فراهم کرده است.

   در مقدمه کتاب، روش شناسی تحقیق به نحوه شایسته‌ای نوشته شده است. انتخاب اسماء الهی برای فصل‌بندی چهارگانه کتاب با محتوای متون، هماهنگی چشم‌نوازی دارد که حاصل تأمّلات نویسنده محترم در فرایند تحقیق و نگارش متن است. مهمتر از آن؛ این متن بدون مساعدت روح شهید بزرگوار که نام، سیره زندگی و سرانجامش، به این تحقیق و نگارش کتاب موضوعیت داده است، قابل دستیابی نبوده است.

   با این وجود که موضوع کتاب، زندگی شهید مجتبی کربلایی مهدی است، اما مشخصه مشترک زندگی نسل انقلاب در مبارزه و پیروزی، سپس تلاش برای حفظ نظام و گسترش انقلاب، در کتاب بخوبی قابل مشاهده است. گفتگو با افراد و ترکیب آن در درون یک متن واحد، کار دشوار و برجسته ای است که نویسنده محترم در فصول چهارگانه بخوبی از عهده آن برآمده است.  

   در فصل اول؛ خطّ سیر تکوین زندگی شهید مجتبی در بستر شرایط سیاسی و اجتماعی، به ویژه محیط مذهبی دماوند ترسیم شده است. چنانکه رشد شخصیتی شهید را در درون خانواده و محیط مذهبی و تأثیرات آن بر اخلاق و رفتار فردی و اجتماعیِ وی می‌توان مشاهده کرد. موضوع قابل توجه این است که چگونه محیط و خانواده‌ای مذهبی در رژیم گذشته، از توانمندی تربیت نسلی برخوردار بودند که تأثیر تفکر و تلاش‌های آنها در انقلاب و جنگ قابل مشاهده است، حال آنکه پس از انقلاب و تأسیس نظام اسلامی، تربیت چنین شخصیت‌های متعهد و پرتلاش، بسیار دشوار شده است.

   در فصل دوم؛ ترسیم تفکر و زندگی شهید با حوادث روزهای آخر سقوط رژیم شاه و پیروزی انقلاب، همچنین عضویت در نهاد انقلابی سپاه، بیانگر بخشی از تاریخ انقلاب است که روند یک مبارزه و تحولات آن را نشان می‌دهد. تلاقی تفکر و رفتار فردی- اجتماعی نسل انقلاب با حوادث سیاسی- اجتماعی، روند شکل گیری انقلاب و تحوّلات آن را به تصویر می کشد. به این معنا که چگونه شاکله شخصیتی و تربیتی افراد می تواند در مواجهه با حوادث سیاسی- اجتماعی، زمینه های یک انقلاب را فراهم و پیروزی آن را تضمین کند. موضوع قابل توجه این است که در صورت برخورداری از استحکام فکری و شخصیتی، همچنین اراده مبارزه برای تغییر وضع موجود با پذیرش هزینه های آن، می توان هرگونه تغییر و اصلاح سیاسی و اجتماعی را انجام داد.

   در فصل سوم؛ تفکر و رفتار شهید در درون سپاه و برخی از حوادث دیگر ازجمله ازدواج وی، روایت شده است. این فصل با توجه به گذشت سال‌های بی ثباتی سیاسی و تهدیدات امنیتی در کشور که سپاه در کنار سایر نهادها در برقراری امنیت نقش اساسی داشت، برای یادآوری تفکر، رفتار و تلاش‌های صادقانه نیروهای نهاد انقلابی سپاه که موجب شد امام خمینی(ره) اعلام کنند: «اگر سپاه نبود، کشور نبود»، بسیار سودمند است. گذشت زمان و تغییر در شرایط، موجب فراموشی و جابجایی در اهمیت وقایع و مسائل تاریخی می شود. بنابراین ترسیم بخشی از فرهنگ حاکم بر سپاه و نقش تاریخی سپاه در انقلاب و جنگ برای نسل آینده، قابل بهره برداری خواهد بود.

   در فصل چهارم؛ شهادت شهید مجتبی کربلایی مهدی روایت شده است که در عملیات فتح المبین به جبهه اعزام شد. ترسیم فرهنگ و روش اعزام رزمندگان از شهرها و لحظاتِ برجای گذاشتن همه تعلّقات زندگی در شهر برای رضای الهی و لقاء حضرت حق، غیر از یادآوری آن روزهای سخت و شیرین، موجب افسوس خاطرات گذشته با مشاهده فضای کنونی می شود. لحظاتی که باید برای از دست دادن آن غبطه خورد و در تنهایی خود در فراق «یاران رستگار» گریست!

در پایان، مطالعه کتاب «سرو سر به زیر» را به عموم مخاطبان گرامی پیشنهاد می کنم.