اشاره:

 در دو دوره زمانی متفاوت این فرصت فراهم شد که با جمعی از دوستان، ابتدا کتاب «آغاز تا پایان» و بعد هم کتاب «جنگ ایران و عراق؛ موضوعات و مسائل» را بصورت جمعی مورد مطالعه قرار دادیم که برای من بسیار ارزشمند و آموزنده بود. خانم نوروزی با توجه به حضور در دو دوره، در یک فرصت جدید و به مناسبتی که فراهم شده بود، تفاوت دو کتاب را مورد توجه قرار داده است که از ایشان تقاضا کردم یادداشتی را در این زمینه تهیه و ارسال کنند که ضمن تشکر، یادداشت ایشان در ادامه خواهد آمد.

*************

با این سئوال که چه تفاوتی در رویکرد و روش طرح مسائل، در کتاب «آغاز تا پایان جنگ» و کتاب «جنگ ایران و عراق؛ موضوعات و مسائل»، وجود دارد؟ به این نتیجه رسیدم که؛ هم از لحاظ روش کتابت و هم رویکرد پرداخت به مسئله جنگ، مهندسی جدیدی در صورتبندی مسائل صورت گرفته است. مهم‌ترین نکته ای که در مقایسه این دو کتاب به وضوح قابل رویت است؛ «یکپارچه‌سازی اطلاعات» با بیانی شیواتر و منظم‌تر است و این یکپارچگی اطلاعات، در کتاب موضوعات و مسائل، خواننده را به فهمی دقیق‌تر سوق می‌دهد.

 نویسنده در کتاب موضوعات و مسائل، با طرح سوالات و ایجاد زمینه‌هایی برای مشارکت مخاطب، این فرصت را فراهم کرده است که انتقال مطالب با مفاهیم و روش مناسبی صورت گیرد. این تغییر رویکرد و روش که نشان دهنده بلوغ فکری در ساختارهای ذهنی نویسنده در مواجهه با مسائل جنگ است، با توجه به ضرورت تغییر در ادراک مخاطبین در رویارویی با مسائل جنگ، صورت گرفته است. 

 در واقع تغییر نگرش نسبت به روش‌های گذشته و دست‌یابی به مسیری صحیح در جهت استفاده از منابع و تدوین کتاب، با در نظر گرفتن تغییر در برداشت از جنگ در دهه‌های بعد از وقوع آن، مهمترین امتیاز کتاب موضوعات و مسایل، در مقایسه با کتاب  آغاز تا پایان است. با اینکه شخصاً الفبای آشنائی به واقعه جنگ را با کتاب آغاز تا پایان دریافتم و مانند نخ تسبیح خیلی از موضوعات جنگ برایم شد، ولی بنظرم در مسیر رشد و درک جدید از مسائل، با توجه به اقتضائات جدید، نیاز به منابعی است که کتاب موضوعات و مسایل، رشد یافته آن الفبای کتاب آغاز تا پایان است.

به نظرم؛ محور این تفاوت که با مهندسی جدیدی صورت گرفته است، ایجاد تفکر خلاق در جهت درک مناسب و ماندگارتر از وقایع و مسائل جنگ، برای گذار از تجربه تاریخی جنگ با عراق بوده است.