اشاره:

   به گزارش خبرگزاری کتاب ایران؛ کتاب «خاطرات پزشک مخصوص صدام» نوشته علاء بشیر (پزشک مخصوص صدام حسین) به دو زبان نروژی و عربی از سوی انتشارات دارالشروق قاهره منتشر شد که 17 انتشارات دیگر در دنیا نیز به دلیل اهمیت محتوای این اثر، آن‌ را ترجمه و منتشر می‌کنند. کتاب حاضر به همت احسان بالانی به فارسی ترجمه شده است. نخستین چاپ این کتاب در 264 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 32 هزار تومان از سوی انتشارات الماس پارسیان روانه بازار نشر شده است.

علاء بشیر در کتاب «خاطرات پزشک مخصوص صدام» که در 15 بخش تنظیم شده، قصد دارد تصویری نزدیک‌تر به واقعیت از برهه اسف‌بار تاریخ عراق را به نسل آینده منتقل کند با این امیدواری که روایت این رویدادها بتواند مانع تکرار فاجعه‌ای شود که یک فرد بیمار و شکاک رقم زد. آخرین ملاقات پزشک با صدام، شش هفته پیش از جنگ و برای معاینه کمرش بوده است.

*************

نقل و قول نویسنده کتاب از نزار خزرجی یکی از مهم‌ترین فرماندهان نظامی صدام که به ریاست ستاد جنگ منصوب شده بود، از نظر نظامی و تاریخی قابل توجه است که در ادامه به برخی ابعاد آن اشاره خواهد شد:

1- درباره حمله عراق به ایران و عوامل موثر در شروع جنگ، مناقشاتی وجود دارد که بیشتر از سوی نهضت آزادی طرح شده و ناظر بر مفاهیم زیر است:

الف) رفتار و مواضع تحریک آمیز ایران موجب جنگ شد.

ب) جنگ اجتناب ناپذیر نبود و از طریق گفتگوی سیاسی امکان جلوگیری از جنگ وجود داشت.

نویسنده کتاب «خاطرات پزشک مخصوص صدام» می‌نویسد: «نزار هرگز از من پنهان نمی‌کرد که رئیس‌جمهور، حمله به ایران را امری ضروری می‌داند، برای اینکه از حمله ایران در آینده پیشگیری کند. پیش از آنکه آیت‌الله و طرفدارانش بتوانند توان رزمی عظیم ایران را که به دلیل هرج و مرج پس از سقوط شاه و پاکسازی‌های افسران میان یکدیگر، به شدت تضعیف شده بود، دوباره به‌دست بیاورند، باید دست به حمله زد.»

برابر اظهارات نزار خزرجی درباره ذهنیت صدام از وضعیت ایران و استفاده از فرصت برای حمله به ایران، می توان نتیجه گرفت:

الف) از نظر صدام، جنگ با ایران اجتناب ناپذیر بود.

ب) وضعیت سیاسی و نظامی ایران پس از پیروزی انقلاب، بیش از آنکه برای عراق تهدید باشد، یک فرصت برای حمله نظامی بود.

ج) علت تسریع عراق در حمله به ایران و انتخاب زمان آن در مهر سال 1358 که با تصرف سفارت امریکا به تاخیر افتاد، به دلیل نگرانی از بازتولید قدرت نظامی و غلبه بر پیامدهای سیاسی، نظامی و امنیتی حاصل از پیروزی انقلاب بوده است.

2- با توجه به نتیجه گیری یاد شده، می‌توان محاسبات راهبردی عراق را از حمله به ایران، همچنین اهداف و استراتژی نظامی عراق، مورد نقد و بررسی قرار داد. به نظرم تصوّر عراق از شرایط داخلی ایران و استفاده از فرصت زمان برای حمله به ایران اشتباه بود، چنانکه در عمل مانع از پیروزی نظامی عراق بر ایران شد.

3- صدام محاسبات خود را در حمله به ایران، بر پایه فروپاشی قدرت نظامی ایران  پس از پیروزی انقلاب قرار داده بود، در حالیکه باید عوامل موثر بر فروپاشی رژیم شاه  را که بمعنای «ظهور قدرت» جدید در ایران بود، مورد محاسبه قرار می‌داد. در واقع  پیروزی انقلاب بمعنای ظهور مولفه های جدید قدرت در ایران بود که محاسبات عراق و حامیانش را برای استفاده از قدرت نظامی علیه یک انقلاب مردمی، با شکست همراه کرد. هم اکنون قدرت بازدارندگی و نفوذ منطقه ای ایران در امتداد قدرت برآمده از انقلاب شکل گرفته و توسعه و تعمیق یافته است، در حالیکه میزان درک صحیح از ماهیت و مشخصه های آن، برای در نظر گرفتن در محاسبات خود برای رویاروئی با ایران، همچنان محل پرسش است.

مطالب مرتبط:
+ نقد و بررسی کتاب جنگ ایران و عراق از دیدگاه فرماندهان صدام
+ اظهارات صدام درباره جنگ ایران و عراق