جنگ؛ مسئله یا ابزار حل مسایل؟

دوشنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۰

  فرض بر این است که در حوزه های معرفتی- رفتاری، موضوعات و مسایلی وجود دارد که برای پاسخ و یا انحلال آن، باید اندیشه ورزی شود. در حوزه مطالعات جنگ با عراق که بیشتر با رویکرد تاریخی انجام می شود این پرسش وجود دارد که؛ آیا در مواجهه با تجربه جنگ، مسئله اساسی کشف واقعیّات و حقایق، با اتکاء به اسناد و به روش مستند است یا امر دیگری اهمیت دارد و مطالعه آن مغفول واقع شده است؟ با نظر به عنوان این یادداشت و با فرض اینکه جنگ یک مسئله استراتژیک است که هویت، موجودیت و موقعیت یک کشور را به مخاطره خواهد انداخت، این پرسش وجود دارد که؛ جنگ یک مسئله است یا ابزاری برای حل مسایل؟ برابر نظریه کلاوز ویتس، مبنی بر پیوستگی جنگ با سیاست، جنگ ابزار سیاست است. به این معنا که با بن بست در سیاست و برای تأمین آن، از ابزار تهدید و جنگ استفاده می شود. همچنین پس از آشکار شدن روند و نتیجه جنگ، شامل؛ پیروزی، شکست یا جنگ فرسایشی، برای خاتمه دادن به آن اقدام می شود.

   با توضیحات یادشده، چگونه می توان مسئله جنگ را مورد بررسی قرار داد؟ به این معنا که در چه شرایطی استفاده از قدرت نظامی، انتخاب و سازوکارهای وقوع جنگ شکل می‌گیرد؟ پاسخ به این پرسش و مواجهه با آن، اگر در چارچوب منطق روابط بین الملل باشد، موجب استفاده از تمهیدات حقوقی و دپیلماتیک برای جلوگیری از وقوع جنگ خواهد شد، در صورتیکه در چارچوب منطق راهبردی، پرسش این است که؛ آیا تهدید نظامی و جنگ را می توان با استفاده از دیپلماسی، حل و فصل کرد و یا باید از ابزار نظامی استفاده کرد؟ منطق راهبردی برای پیشگیری و بازدارندگی از جنگ، از همین نقطه آغاز و ساز وکار استفاده از قدرت نظامی شکل می گیرد. در عین حال با غلبه منطق بازدارندگی و تشدید اقدامات برای حفظ بازدارندگی، در صورت تشدید درگیری‌ها و تصاعد آن و اشتباه در محاسبه، زمینه های جنگ فراهم می شود.

بنابراین جنگ یک مسئله راهبردی است که بدون آمادگی، نمی توان از جنگ جلوگیری کرد و در صورت آمادگی برای جنگ و نمایش آن برای بازدارندگی، براثر تصاعد درگیری‌ها و اشتباه در محاسبه، احتمال وقوع جنگ وجود دارد. منطق جنگ تابع محاسبات از قدرت و آسیب پذیرها و استفاده از شرایط  برای تأمین اهداف است. میزان صحت محاسبات و توانمندی در تامین اهداف که منطق وقوع جنگ را شکل می‌دهد، تنها پس از وقوع جنگ و آشکارشدن پیامدهای آن روشن می شود. به همین دلیل «بازدارندگی هوشمندانه و مدیریت شده» تنها گزینه مواجهه با مسئله  تهدید و جنگ است. بازدارندگی بر اساس «نمایش قدرت و امتناع از جنگ»، فاقد پشتوانه های نظری و اقدامات تأثیرگذار برای تامین اهداف است و در عمل موجب تسهیل در روند جنگ خواهد شد، زیرا برای طرف مقابل روشن خواهد شد که اراده ای برای جنگ وجود ندارد.

بازبینی تجربه جنگ با عراق برای مقابله با سیاست و اقدامات تهدیدآمیز آمریکا و اسرائیل، مستلزم بازنگری در مفهوم جنگ، سیاست، بازدارندگی، همچنین روش استفاده از کلیه مولفه های قدرت ملی، بصورت هماهنگ می باشد.

برچسب ها:

پیوستگی جنگ و سیاست

،

بازدارندگی

،

قدرت منطقه ای

،

جنگ ایران و عراق

معرفی
    محمد درودیان هدف از تأسیس این صفحه، بیان دیدگاه‌ها درباره ابعاد سیاسی، اجتماعی و نظامی جنگ ایران و عراق و نیز بازاندیشی و اصلاح نظرات و آثار منتشر شده است. تقاضا دارم از طریق آدرس m.doroodian@yahoo.com بنده را از نقطه نظرات نقادانه و پیشنهادی خویش بهره‌ مند فرمایند.
    همچنین یادداشت های بنده از طریق کانال های ایتا و تلگرام قابل دسترسی است.

کانال ایتا محمد درودیان کانال تلگرام محمد درودیان
جستجو



    در اين سایت
    در كل اينترنت