6- مشخصه جنگ مدرن، با استفاده از فناوری، مفهوم «زمان» را برای تصمیم گیری منسجم سیاسی- استراتژیک، فرماندهی یکپارچه نظامی و اداره هماهنگ کشور در جنگ را با ایجاد «تاب آوری ملی- اجتماعی»، دستخوش تغییر کرده است. زیرا توانمندی ترکیب فناوری نظامی با اطلاعات و هر دو با سایر مولفه‎های قدرت، برای استفاده با دقت و سریع در تخریب هدفمند، کنترل زمان و مدیریت دامنه جنگ را پس از شکل گیری «تسلسل درگیری‎ها»، برای درهم شکستن اراده ها و برگزاری جشن پیروزی، با دشواری فزاینده و متفاوت با گذشته همراه کرده است. بعبارت دیگر سرعت و دقت در تخریب هدفمند، دامنه جنگ را گسترش داده و در نتیجه، زمان برای تصمیم گیری و فرماندهی در جنگ و اداره کشور، فشرده و کوتاه شده است، در حالیکه جایگزینی تجهیزات و بازسازی زیرساخت‎های تخریب شده، پرهزینه و طولانی شده و تأثیر شکننده بر اراده ادامه و یا تصمیم گیری برای از سرگیری جنگ دارد. الزامات مواجهه با تحول یادشده نیازمند بازنگری در مفهوم، ساختار و شالوده قدرت دفاعی- تهاجمی، همچنین افزایش قدرت «تاب‎آوری اجتماعی»، در کنار ضرورت تأمین «زنجیره تولید و توزیع» در همه زمینه‎ها، می باشد. هزینه توقف و ناهماهنگی در هر بخشی از جنگ مدرن و عقب ماندگی در فرایند تسلسل درگیری‎ها، بمعنای از دست دادن قدرت تاب‎آوری و درهم شکسته شدن اراده مقاومت، برای پیروزی در جنگ است.

7- وقوع جنگ 12روزه نشان داد تهدید به استفاده از قدرت نظامی و جنگ، همانند دعوت به مذاکره و توافق سیاسی، دو وجه متفاوت و بهم پیوسته قدرت است که موجب شکل گیری «چرخه مذاکره- جنگ» و استفاده از آن، بصورت هماهنگ می شود. ادراک از مذاکره و محدودکردن آن به «مذاکرات برجام» و محدودشدن ادراک از جنگ به هشت سال جنگ با عراق، بمعنای تقلیل مسئله جنگ و مذاکره، بعنوان امر استراتژیک، به جنگ دفاعی، بعنوان عملکرد دفاعی جامعه ایران در برابر تجاوز ارتش عراق و جداکردن مذاکره از جنگ است و در نتیجه، مانع از ادراک از مسئله جنگ در پیوستگی با سیاست و ضرورت بکارگیری کلیه مولفه های قدرت، برای جلوگیری از غافلگیری در برابر حمله نظامی، در شرایط مذاکره سیاسی شده است. در حالیکه مذاکره صورتی از جنگ است که با بن‎بست در توافق با راه حل سیاسی، منطق اجتناب ناپذیری جنگ شکل می گیرد، چنانکه بن بست نظامی و شکست در اهداف جنگ، موجب بازگشت به میز مذاکره می شود.

پایان

مطالب مرتبط:

- درس‎های استراتژیک هفت‎گانه در جنگ 12 روزه- بخش اول

- درس‎های استراتژیک هفت‎گانه در جنگ 12 روزه- بخش دوم