مشخصه تاریخ نگاری جنگ ایران و عراق در شرایط کنونی، از نظر رویکردی، به سیاسی- عملیاتی و روش توصیفی- تحلیلی و تا اندازه ای انتقادی قابل تقسیم است که بیشتر از سوی دو نهاد ارتش و سپاه که اسناد را در اختیار دارند، صورت می گیرد. محدودیت در دسترسی به اسناد و شکل نگرفتن ادبیات انتقادی در حوزه مباحث سیاسی- استراتژیک، محدودیت‌های روش شناختی که بیشتر توصیفی- نقلی است، همراه با برخی عوامل دیگر، گفتمان غالب و گونه‌های پژوهشی را به «امتداد گذشته و تکرار» تبدیل کرده است.

به این دلیل که پیش از این درباره موضوعات یادشده یادداشت نوشته ام، از توضیح درباره آن اجتناب کرده و معتقدم تغییر در روند کنونی، به معنای ایجاد ظرفیت های جدید پژوهشی، برای بازبینی تجربه گذشته و پاسخگویی به نیازهای آینده و عبور از نظام مفهومی- روشی کنونی، از چند طریق قابل حصول است:

1- بررسی و تجزیه و تحلیل جنگ‌های جاری و نسبتِ آن با تجربه جنگ با عراق.

2- بررسی حضور منطقه ای ایران و پیوستگی آن با تجربه جنگ با عراق.

3- مفهوم تهدید جاری و الگوهای پاسخگویی به جنگ آینده، بر اساس تجربه جنگ با عراق.

مفروض مشترک در پیشنهادهای سه گانه، تغییر در برداشت ها از مفهوم جنگ، بعنوان یک امر استراتژیک و ایجاد پیوند میان تجربه گذشته با آینده است. روش یادشده کارکرد تجربه گذشته را آشکار و موجب گذار از رویکرد تاریخی و مناقشه آمیز، به تجربه جنگ با عراق خواهد شد.

مطالب مرتبط:

- تحول در روش مطالعه جنگ- بخش دوم؛ جنگ در اوکراین؛ ضرورت بازبینی مفاهیم و تجربیات جنگ با عراق

- مطالب مربوط به مطالعات جنگ ایران و عراق