روش های پژوهشی درباره تجربه جنگ ایران و عراق کدام است؟

شنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۴

در سال های گذشته بصورت تدریجی همواره درگیر دو پرسش جداگانه، ولی بهم پیوسته، بوده ام: آنچه انجام داده ام چه مشخصه و نتیجه ­ای داشته است؟ چه کاری را باید انجام بدهم که تکراری نباشد و به نیازهای آینده پاسخ بدهد؟ بدلیل پیوستگی معناداری که در بطن دو پرسش یادشده وجود دارد، درگیر پرسش دائمی از آنچه تا کنون فکر کرده و نوشته ام، با آنچه باید درباره آن اندیشه ورزی کرده و بنویسم، شده‎ام. به نظرم از این مسیر و تأملی چند باره و دائمی در پاسخ به پرسش های یادشده، نه تنها انسجام فکری ام برای بازبینی گذشته و انتخاب موضوع برای آینده، شکل می گیرد، بلکه این امکان فراهم می شود که با ادراک از عناصر اصلی نظام فکری ام، بمثابه طرح اولیه یک نظریه تلاش کنم ...

برچسب ها:

پژوهش درباره جنگ

،

تجربه جنگ

تأثیر برخورداری از تجربه جنگ چیست؟

سه شنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

چنانکه روشن است، پرسش انتخاب شده برای عنوان بحث، بسیار کلی است و در نتیجه دامنه پاسخ ها را به همان میزان گسترش می دهد. اما این پرسش را با توجه به تغییر نسلی در جامعه ایران، بصورت خاص می توان مورد بررسی قرار دارد؛ آیا تجربه و باورهای ذهنی جامعه ایران از جنگ و پیامدهای آن، موجب تمایل به جنگ خواهد شد یا امتناع از جنگ؟

پاسخ به این پرسش با ارزیابی از نتیجه جنگ، مبنی بر پیروزی یا شکست و بسیاری از عوامل دیگر، نسبت دارد. اگر تصوّر عمومی از نتیجه جنگ با پیروزی همراه باشد، بر شکل گیری اعتماد بنفس ملی و روحیه تهاجمی و بازدارندگی در برابر تهدیدات، تأثیرگذار خواهد بود. در غیر این صورت، مفهوم مصالحه و امتناع از جنگ مورد اجماع قرار می گیرد. با این توضیح، این پرسش وجود دارد که؛ با توجه به تغییر نسل در جامعه ایران و تغییر در ماهیت تهدیدات و مشخصه های جنگ، هم اکنون چه درکی از مسئله جنگ در جامعه ایران وجود دارد؟ از وقوع جنگ احتمالی در آینده استقبال خواهد کرد یا به دنبال مصالحه و امتناع از جنگ خواهد بود؟ مهمتر آنکه؛ الزامات راهبردی هر کدام از گزینه ها کدام است؟

مطالب مرتبط:

- یادداشت های مربوط به جنگ و جامعه

- یادداشت های مربوط به جنگ آینده

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

جنگ و جامعه

،

جنگ آینده

جنگ چگونه جایگزین انقلاب شد؟

سه شنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴
پیوستگی جنگ و انقلاب

در حالیکه جامعه ایران پس از پیروزی انقلاب درگیر استقرار نظام و تعیین جهتگیریهای کلی در سیاستهای داخلی و خارجی بود، پویاییهای اجتماعی انقلاب پس از پیروزی، ابتدا تحت تأثیر بحرانهای امنیتی قرار گرفت و سپس با حمله عراق، تمامیت ارضی و موجودیت نظام برآمده از انقلاب در معرض تهدید قرار گرفت.

موضوع یادشده، تفکر، روش و ساختار ضروری برای دفاع در برابر تجاوز را شکل داد و از این طریق مسئله جنگ، جایگزین انقلاب شد. با این تفاوت که بدلیل تفسیر جنگ در چهارچوب انقلاب و سرنگون کردن صدام و نظام بعثی عراق، بعنوان اهداف و خواستههای ایران، مورد تأکید قرار گرفت و راهنمای تعیین استراتژی دفاعی- آزادسازی و ادامه جنگ در خاک عراق شد. به همین دلیل در رسانههای خارجی نحوه پایان جنگ با پذیرش قطعنامه 598، بمثابه پایان انقلاب ارزیابی شد. ...

برچسب ها:

جنگ و انقلاب

،

دفاع مقدس

،

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

تأثیر متفاوت دو تجربه؛ جنگ با عراق، جنگ با اسرائیل

یکشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۴

چرا دو تجربه متفاوت است؟ بر اساس این قاعده که هر تجربهای منحصر به شرایط خاص است، میتوان مشخصه های تفاوت را به دست آورد.

1) تجربه جنگ با عراق، پس از یک انقلاب مردمی و دفاع مردم در برابر حمله عراق بود و منشاء تحولات دهه اول انقلاب شد و لذا تابآوری هشت سال جنگ و مشارکت داوطلبانه، موجب توسعه سازمان رزم سپاه و تبدیل نیروی امنیتی به یک نیروی دفاعی- تهاجمی شد. به همین دلیل جنگ طولانی بر شکلگیری فرهنگ دفاعی جامعه ایران و ساختارهای جدید تأثیر گذاشت. چنانکه نحوه پایان جنگ با حملات عراق و پذیرش قطعنامه 598، به جای سقوط صدام، منشاء تحولات دهه دوم انقلاب شد ...

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

،

قدرت دفاعی

،

جنگ با اسرائیل

دوگانگی در مواجهه با تجربه جنگ با عراق

سه شنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۴

چنانکه در یادداشتهای پیشین مورد تاکید قرار گرفت، تجاوز عراق به سرزمین ایران موجب شکل گیری رویکرد دفاعی به جنگ ایران و عراق شد، در حالیکه آنچه میان ایران و عراق به مدت هشت سال ادامه داشت، جنگ بود. هم اکنون مفهوم جنگ دفاعی برای ترسیم موقعیت و عملکرد دفاعی جامعه ایران در برابر تجاوز ارتش عراق مورد استفاده قرار می گیرد. چنانکه از خاطره گویی و توصیف رخداد، در مقایسه با سایر روش ها، بیشتر استفاده می شود و حداقل از نظر معرفت شناختی، دو نتیجه اساسی داشته است:

...

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

مسئله استراتژیک

،

دفاع مقدس

روش انتقال تجربه جنگ با عراق کدام است؟

دوشنبه ۲۷ اسفند ۱۴۰۳

تجربه زیسته یک جامعه در دوران جنگ، به معنای صورتی از زندگی در همه ابعاد و جزئیات آن است. انتقال جزئیات تجربه زیسته در هر دوره ای، براساس مفاهیم کلی صورت می گیرد. با این توضیح، تجربیات نظامی جنگ با عراق با توصیف جزئیات، در قالب گزارش از عملیات ها، قابل انتقال به آینده نخواهد بود. زیرا توصیف رخدادهای جزیی با گزارش عملیات یا استفاده از خاطرات و ادبیات، بمعنای بازنمایی «جهان شبه جنگ» است که جایگزین واقعیات تاریخی ـ راهبردی خواهد شد. در حالیکه با بررسی­‎های استراتژیک و تعیین نسبت عملیات های نظامی، با اهداف و نتایج آن و هر دو با اهداف سیاسی، می توان امکان انتقال تجربه جنگ و استفاده از تجربه گذشته را با استفاده از مفاهیم، برای پاسخ به نیازهای آینده را فراهم کرد ...

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

مسئله استراتژیک

،

دفاع مقدس

مواجهه با پیامدهای عملیات 7 اکتبر در نسبت با تجربیات جنگ با عراق

سه شنبه ۲۱ اسفند ۱۴۰۳

تأثیر و تداوم پیامدهای عملیات طوفان الاقصی در 7 اٌکتبر( 15 مهر1402) بر حماس و حزب الله و سپس درگیری مستقیم ایران و اسرائیل در دو مرحله، بمنزله آزمون قدرت دفاعی- تهاجمی و منطقه ای جمهوری اسلامی ایران و جبهه مقاومت بود که شالوده های آن بر پایه تجربه جنگ با عراق، مقابله با اشغالگری امریکا و اسرائیل، همچنین مقابله سرنوشت ساز با داعش در منطقه، بنیان گذاری شده بود. با این توضیح، به دو روش می توان با تجربه جنگ اخیر و پیامدهای آن مواجه شد: ...

برچسب ها:

طوفان الاقصی

،

تجربه جنگ

،

حماس

،

اسرائیل

موضوعات کلی مورد اجماع و اختلاف در ارزیابی از تجربه تاریخی جنگ با عراق

دوشنبه ۱۳ اسفند ۱۴۰۳

با گذشت نزدیک به دو نسل از زمان حمله عراق به ایران در شهریور سال 1359، به نظر می رسد در دو موضوع هم اکنون اجماع نسبی وجود دارد:

1) عراق متجاوز بود و به ایران حمله کرد.

2) با مشارکت مردم و نیروهای مسلح در دفاع، ارتش عراق در برابر ایران شکست خورد.

مفاهیم مورد اجماع بیانگر منطق پیروزی در جنگ است. در عین حال پرسش از امکان «اجتناب پذیری جنگ» از طریق مذاکره، ضرورت پایان دادن به جنگ با انتقاد از جنگ طولانی و فرسایشی، بیانگر اختلاف نظر درباره وقوع، ادامه و پایان جنگ است که ناظر بر رویکرد انتقادی به تجربه جنگ با عراق است. به میزان افزایش موارد مورد اجماع و کاهش موارد مورد اختلاف، میراث جنگ با عراق به عنوان تجربه زیسته جامعه ایران، ماندگار و راهنمای مواجهه با موارد مشابه در آینده خواهد شد. در غیر اینصورت ایجاد ابهام موجب تردید در مشارکت و تصمیم گیری در بزنگاه های تاریخی خواهد شد.

مطالب مرتبط:

- یادداشت ها و مطالب مربوط به تجربه جنگ

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

اجتناب ناپذیری جنگ

،

رویکرد انتقادی

ضرورت بازبینی دکترین و سیاست‎های دفاعی- امنیتی

سه شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳

در حالیکه همچنان درگیر پاسخ به پرسشی هستم که در یادداشت‎های اخیر به آن اشاره کرده‎ام، هنوز روشن نیست تجربه جنگ اخیر غزه که با عملیات 7 اکتبر آغاز و با برقراری آتش بس، دوره اول آن به پایان رسید، چه پیامدهایی خواهد داشت. به این معنا که:

آیا تلاش برای برقراری تغییر نظم و معادلات منطقه‎ای بر پایه اقدام نظامی، به اقدامات سیاسی در منطقه محدود می‎شود و یا زمینه جنگ دیگری را در منطقه فراهم خواهد کرد؟

در هر صورت مشاهده تحولات نظامی و پیامدهای آن، نقطه آغاز نگرش جدید به تجربه جنگ با عراق است و استفاده از نتایج جنگ‎های اخیر و چشم‎انداز آینده آن، بیانگر ضرورت بازبینی دکترین و سیاست‎های دفاعی- امنیتی برای مواجهه با وضعیت‎های غیرقابل پیش‎بینی و متفاوت با گذشته است.

مطالب مرتبط:

- تغییر در شیوه تفکر تاریخی- راهبردی

- مطالب مربوط به قدرت منطقه ای ایران

برچسب ها:

جنگ غزه

،

تجربه جنگ

،

سیاست های دفاعی امنیتی

،

جنگ آینده

تغییر در شیوه تفکر تاریخی- راهبردی

شنبه ۲۰ بهمن ۱۴۰۳

در حالی که درباره نسبت تجربه جنگ اخیر با تجربه گذشته، در یادداشت‎های اخیرم طرح پرسش کردم، پس از پیشنهاد ترامپ برای گفتگو با ایران، برخی از نوشته‎ها ناظر بر مقایسه شرایط کنونی برای تصمیم گیری استراتژیک، همانند شرایط سال 1367 و پایان دادن به جنگ است. این ملاحظات نشان می دهد ما همواره در میان گذشته و آینده قرار داریم. به این شکل که از نقطه حال و نگرانی از آینده به گذشته و تجربیات آن رجوع و بر اساس آن، به ضرورت های آینده می پردازیم.

بنابراین نه می توان تنها با گذشته زندگی کرد و نه می توان به آینده، بدون نظر به گذشته، نگریست. در صورت شکل‎گیری چنین ادراکی از مفهوم زمان و بهم پیوستگی آن، می‎توان در شیوه تفکر و روش تاریخ‎نگاری و مطالعات استراتژیک تجدیدنظر کرد.

مطالب مرتبط:

- آزمون تجربه جنگ با عراق در برابر دشواری های مواجهه با تغییر در وضعیت استراتژیک

- جایگاه و نقش تجربه جنگ در مواجهه با تجربه جنگ آینده چیست؟

برچسب ها:

جنگ غزه

،

تجربه جنگ

،

تاریخ نگاری جنگ

،

محور مقاومت

پیوستگی ایجاد موقعیت های استراتژیک با استفاده از قدرت نظامی

شنبه ۲۲ دی ۱۴۰۳

ضربه به حماس و حزب الله بعنوان بازوان قدرت منطقه ای ایران و سقوط بشار اسد، بمعنای ضربه به موقعیت استراتژیک و کاهش قدرت بازدارندگی ج.ا.ایران می باشد که حاصل سرمایه گذاری تدریجی در زمان طولانی، با استفاده از تجربه جنگ با عراق بود. بنابراین نقد و بررسی پیدایش این وضعیت و پیامدهای آن برای آینده، این موضوع را روشن خواهد کرد که؛

جنگ و موقعیت های استراتژیک را باید در پیوستگی استفاده از قدرت نظامی، در چهارچوب اهداف سیاسی، با تأکید بر عنصر زمان تفسیر کرد.

منطق نقد و بررسی رویارویی های اخیر با رجوع به تجربه جنگ با عراق، بیش از آنکه مطالعه امر تاریخی باشد، برای شکل دهی آینده است. زیرا مطالعه تحولات یادشده، زمینه آشکارشدگی قدرت-آسیبها را در یک رویارویی استراتژیک که ریشه در گذشته دارد، اما آینده را شکل خواهد داد، فراهم می سازد.

برچسب ها:

قدرت منطقه ای

،

بازدارندگی

،

تجربه جنگ

،

محور مقاومت

جایگاه و نقش تجربه جنگ در مواجهه با تجربه جنگ آینده چیست؟

شنبه ۱ دی ۱۴۰۳

در یادداشت های پیشین همواره تأکید داشتم باید از تجربه جنگ با عراق برای تحلیل و پیش بینی جنگ آینده استفاده کرد. زیرا از این طریق، کارکرد تاریخی جنگ با عراق به «نتیجه راهبردی» تبدیل و نقطه اتصال تجربه گذشته با آینده خواهد شد. قرار گرفتن ج.ا.ایران در مسیر درگیری با اسرائیل پس از 7 اکتبر 1402 با عملیات وعده صادق 1 و 2 در واقع مواجهه با صورتی از جنگ جدید بود که تحقق یافت و چشم انداز نهایی آن هنوز روشن نیست.

هم اکنون درگیر این پرسش هستم که؛ چگونه می‎توان از تجربه جنگ با عراق برای فهم و تحلیل مشخصه‎های جنگ جدید و پیش‎بینی گسترش آن در آینده، استفاده کرد؟ متقابلاً چگونه می توان با نظر به درگیری های اخیر، تجربه جنگ با عراق را مورد بازبینی قرار داد؟ ...

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

،

طوفان الاقصی

،

عملیات وعده صادق

تأملی بر تأثیر تجربه جنگ با عراق در مواجهه نظامی با اسرائیل

دوشنبه ۳ اردیبهشت ۱۴۰۳

1) رویارویی نظامی با اسرائیل پس از حمله به کنسول‌گری ایران در دمشق، بعنوان «رویارویی دو استراتژی»، به دلیل بازتاب گسترده ای که داشته و آشکارشدن نتایج آن در آینده، همچنین به اعتبار نسبت آن با تجربه جنگ با عراق، در این جستار بررسی خواهد شد. چنانکه تصریح می شود، فرض بر این است که؛ «استراتژی معطوف به موجود زنده است.» زیرا جنگ یک امر انسانی است که با استفاده از ابزار نظامی، برای تأمین اهداف سیاسی، صورت می‌گیرد. پویایی و عدم قطعیت جنگ که مورد تأکید قرار می گیرد، تا اندازه ای متأثر از همین ملاحظه است. بنابراین تأثیر باورهای ذهنی و اندیشه ها در هدف گذاری، طراحی، تصمیم گیری و اقدام، از اهمیت زیادی برخوردار است و باید مورد بررسی قرار بگیرد.

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

،

جنگ غزه

،

تهدید اسرائیل

چرا به رویکرد جدید در نگرش به تجربه جنگ با عراق نیاز داریم؟

چهارشنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۲

در بطن طرح پرسش درباره ضرورت استفاده از رویکرد جدید در نگرش به تجربه جنگ با عراق، برای مواجهه با تهدیدات حال و آینده که بعنوان تیتر این جستار انتخاب شده است، پرسش دیگری نهفته است، مبنی بر اینکه؛ چرا در مواجهه با تجربه جنگ ایران و عراق، درگیر تکرار گذشته در گذشته هستیم؟ پرسش یادشده برپایه این فرض قرار دارد که؛ تجربه جنگ با عراق ظرفیت‌های زیادی برای بهره‌برداری، در پاسخ به نیازهای حال و آینده دارد، ولی روشن نیست چرا اراده ای برای انجام این امر مهم وجود ندارد. بعبارت دیگر وقتی از تجربه برخورداریم و در برابر تهدیداتی قرار گرفته ایم که به آن نیاز داریم، چرا نمی توانیم میان نیازهای حیاتی و ذخایر استراتژیک در گذشته، ارتباط برقرار کرده و مفاهیم همچنین ادبیات آن را بازتولید کنیم؟

برچسب ها:

رویکرد جدید به جنگ

،

تجربه جنگ

،

تهدیدات آینده

الزامات استفاده از تجربه جنگ با عراق برای بازدارندگی از جنگ

چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲

با گذشت چهار دهه از زمان آغاز جنگ ایران و عراق در شهریور 1359، همچنین تداوم تهدیدات و خطر تکرار جنگ در سه دهه گذشته، این پرسش وجود دارد که؛ چگونه می‌توان با استفاده از تجربه وقوع جنگ با عراق، از تکرار جنگ در آینده، بر پایه قدرت بازدارندگی، جلوگیری کرد؟ چنانکه قابل مشاهده است، منطق حاکم بر این پرسش، با توجه به تحولات جنگ غزه و نگرانی از گسترش جنگ و تکرار آن در آینده، طرح شده است. ....

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

،

بازدارندگی

،

امر استراتژیک

آغاز جنگ دشوارتر است یا پایان دادن به آن؟

سه شنبه ۱۶ آبان ۱۴۰۲

تجربه دو جنگ اخیر در «اوکراین» و «غزه» که پس از شروع، چشم انداز چگونگی و زمان پایان دادن به آن مبهم و دشوار شده است، همراه با «پرسش‌های چالش برانگیز و انتقادی» از علت وقوع جنگ ایران و عراق و طولانی شدن آن بمدت هشت سال، موجب توجه به اهمیت استفاده از تجربه جنگ با عراق در مواجهه با بحران‌های اخیر و طرح این پرسش شده است که با مقایسه دشواری‌های تصمیم گیری و مدیریت «آغاز و پایان دادن به جنگ»، کدامیک اهمیت بیشتری دارد؟ چنانکه در این پرسش قابل مشاهده می باشد، فرض بر این است که تصمیم‌گیری برای جنگ اساساً امر دشواری است، با این تفاوت که آغاز جنگ اجتناب‌ناپذیر نیست، ولی پایان دادن به جنگ اجتناب ناپذیر است. به همین دلیل تنگناهای تصمیم گیری و ضرورت خاتمه دادن به جنگ، در مقایسه با آغاز جنگ، بسیار دشوارتر است ...

برچسب ها:

آغاز جنگ

،

پایان جنگ

،

جنگ آینده

،

تجربه جنگ

استفاده از تجربه جنگ با عراق، در مواجهه با تهدید و جنگ

چهارشنبه ۱۰ آبان ۱۴۰۲

تجربیات تاریخی در حوزه‌های مختلف زمانمند است و تحت تأثیر شرایط مورد توجه و یا بی‌توجهی قرار گرفته و با گسست یا پیوستگی همراه می‌شود. با این مقدمه، این پرسش وجود دارد که تجربیات جنگ با عراق، در حوزه هدف‌گذاری، تصمیم گیری و اقدامات راهبردی، سیاسی و نظامی، چگونه برای مقابله با تهدیدات و مدیریت بحران و جنگ آینده قابل بهره برداری است؟

یکی از تناقضات اساسی در نقد و بررسی و استفاده از تجربیات گذشته، به ویژه در حوزه جنگ ایران و عراق این است که تأثیرپذیری تجربیات از شرایط و الزامات زمان، همچنین تغییر نسل، اهمیت تجربیات را به شرایط و زمان گذشته مشروط و محدود می‌کند. به همین دلیل تبیین «درس‌ها و دستاوردها»، به دلیل تغییر در شرایط تاریخی، با این توجیه که فهم از زمان گذشته و استفاده از تجربیات، مشروط به الزامات و شرایط گذشته است، در عمل نادیده گرفته می‌شود و یا به روش تبلیغاتی صورت می‌گیرد که پاسخگوی نیازها نخواهد بود. ...

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

نقد و بررسی تجربیات

نقش و کارکرد تجربه جنگ با عراق بمثابه «نظریه قدرت»

چهارشنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۲

اظهارات منشه امیر به نقل از روزنامه کیهان، مبنی بر اینکه عملیات حماس در سرزمین‌های اشغالی در تاریخ 7 اکتبر( 15 مهر)، با تأثیر از تجربه جنگ با عراق صورت گرفته، فارغ از اینکه با چه هدفی بیان شده، موجب نگارش این جستار شده است. نظریه یادشده این پرسش قابل بررسی را در تقدیر خود دارد که؛ تجربه جنگ با عراق چه تأثیری بر شکل‌گیری الگوی استفاده از قدرت نظامی برای تأمین اهداف سیاسی داشته است؟ به نظرم این موضوع را نمی‌توان نادیده گرفت که کارکرد تجربه جنگ با عراق، نظام ادراکی و مفهومی جامعه ایران و ساختار تصمیم‌گیری و مدیریتی کشور را از مسئله جنگ، در مواجهه با مسئله تهدید و استفاده از قدرت برای تأمین اهداف سیاسی، تحت تأثیر اساسی قرار داده و خواهد داد. ...

برچسب ها:

نظریه قدرت

،

تجربه جنگ

تبیین تاریخی از تجربه جنگ با کدام رویکرد؛ نظامی یا کارکردگرایی سیاسی و تبلیغاتی؟

دوشنبه ۱۰ بهمن ۱۴۰۱

ادراک از تهديد و درگيري نظامي و مساله جنگ به عنوان يك امر استراتژيك و مخاطره‌آميز، پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران، به دليل تفسير اقدامات تجاوزكارانه عراق در چارچوب سياست‌هاي امريكا عليه انقلاب اسلامي، به‌ جاي بررسي‌هاي نظامي-راهبردي، بيشتر با رويكرد سياسي و در چارچوب پيوستگي تهديدات عراق و جنگ با انقلاب صورت گرفته است، به همين دليل مهم‌ترين نتيجه رويكرد سياسي به امر نظامي و استراتژيك، غافلگيري در برابر حمله نظامي، با وجود مشاهده تحركات نظامي عراق و درگيري‌هاي 20 ماهه بود. ...

برچسب ها:

تبیین تاریخی

،

تجربه جنگ

،

کارکردگرایی

با نظر به تجربه وقوع جنگ با عراق، چگونه می توان به نیازهای آینده پاسخ داد؟

دوشنبه ۴ مهر ۱۴۰۱

اشاره

بحث درباره نسبت میان تجربه جنگ با عراق در زمان گذشته با نیازهای «جنگ آینده»، رویکرد نظری به مسئله جنگ ایران و عراق است که بر پایه فرض «نسبت میان آینده با گذشته» قرار دارد. در حالیکه رویکرد کنونی به تجربه جنگ با عراق، مناقشه و یا خاطره گویی از گذشته است که تاریخ را در تاریخ مدفون خواهد کرد. به همین دلیل اگر نتوان نیازهای آینده را برپایه تجربه گذشته پاسخ داد، کارکرد تاریخ جز نقل و یا تحلیل توصیفی و مناقشه آمیز درباره گذشته، نتیجه دیگری نخواهد داشت. یادداشت حاضر را برپایه نگاه به گذشته بر پایه نیازهای آینده نوشته ام که در ادامه خواهد آمد ...

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

،

درس های جنگ

تحول در روش مطالعه جنگ- بخش اول؛ توسعه حوزه مطالعاتی جنگ ایران و عراق؛ با کدام موضوع و روش؟

شنبه ۱۴ اسفند ۱۴۰۰

مشخصه تاریخ نگاری جنگ ایران و عراق در شرایط کنونی، از نظر رویکردی، به سیاسی- عملیاتی و روش توصیفی- تحلیلی و تا اندازه ای انتقادی قابل تقسیم است که بیشتر از سوی دو نهاد ارتش و سپاه که اسناد را در اختیار دارند، صورت می گیرد. محدودیت در دسترسی به اسناد و شکل نگرفتن ادبیات انتقادی در حوزه مباحث سیاسی- استراتژیک، محدودیت‌های روش شناختی که بیشتر توصیفی- نقلی است، همراه با برخی عوامل دیگر، گفتمان غالب و گونه‌های پژوهشی را به «امتداد گذشته و تکرار» تبدیل کرده است ...

برچسب ها:

مطالعه جنگ

،

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

مطالعه جنگ ایران و عراق؛ بررسی تجربه گذشته یا احتمال آینده؟

دوشنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۰

 مطالعه تجربه جنگ ایران و عراق، به دلیل پرسش‌های مناقشه آمیز درباره گذشته، همراه با ادامه تهدیدات و ضرورت استفاده از تجربه گذشته برای پاسخ به نیازهای آینده، در برابر صورتی از دوگانگی قرار گرفته است. زیرا تجربه تاریخی جنگ، به اعتبار وقوع در زمان گذشته، از نظر تاریخی محل بحث و نقد قرار دارد. در حالیکه تجربه جنگ، به اعتبار موضوع و امکان پذیری تکرار آن، برای تحکیم قدرت دفاعی و بازدارنده، به زمان آینده تعلق دارد. ملاحظه یادشده موجب این پرسش شده است که؛ مسئله جامعه ما در مواجهه با تجربه جنگ با عراق، گذشته است یا آینده؟ بررسی پرسش یادشده از این جهت اهمیت دارد که علاوه بر روشن کردن وضعیت کنونی، نقد وارد بر آن و روش برون رفت را آشکار می‌کند ...

برچسب ها:

مطالعه جنگ

،

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

،

مناقشه درباره جنگ

نقدی بر رویکرد و روش مطالعه جنگ ایران و عراق

یکشنبه ۴ مهر ۱۴۰۰
مطالعه درباره جنگ ایران و عراق
نقدی بر رویکردهای مطالعه جنگ ایران و عراق

   با فرض اینکه مسئله جنگ آینده، مهمترین و اساسی ترین مسئله نیروهای مسلح، مردم و کشور در آینده است، بدون مطالعه و نقد و بررسی تجربیات گذشته، نمی توان از آن استفاده کرد. هم اکنون با فاصله گرفتن از رویدادهای جنگ ایران و عراق در زمان وقوع، همراه با ظهور نسل جدید و تغییر در ماهیت و مشخصه‌های جنگ آینده، بازبینی «مطالعه» تجربه جنگ با عراق ضروری شده است. بدیهی است این مهم بدون نقد از وضعیت رویکرد و روش کنونی حاصل نخواهد شد. با این توضیح، می‌توان رویکرد و روش‌های رایج را در پاسخ به پرسش از وضعیت کنونیِ مطالعات جنگ، مورد بازبینی قرار داد. طبق بررسی‌های موجود، تجربه جنگ با عراق، تحت تأثیر ملاحظات مختلف، در درون سه گفتمان متفاوت مورد توجه قرار گرفته که به شرح زیر است:

برچسب ها:

مطالعه جنگ

،

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

،

گفتمان ها درباره جنگ

مطالعه تجربه جنگ با عراق؛ مسئله گذشته یا مسئله آینده؟

چهارشنبه ۳۱ شهریور ۱۴۰۰

در حوزهای معرفت شناختی، همواره موضوعات و مسایلی وجود دارد که برای بررسی و یا پاسخ به آن، بدون مطالعات نظری و روشمند نمی توان اقدام کرد. در حوزه مطالعات جنگ ایران و عراق که هم اکنون بیشتر با رویکرد تاریخی- عملیاتی و فرهنگی صورت می‌گیرد، برای تعریف موضوعات و مسائل پژوهشی، نخست باید طرح پرسش کرد که؛ مسئله اساسی در مواجهه با تجربه جنگ، چیست؟ پاسخ به این پرسش مقدماتی از این جهت اهمیت دارد که می‌تواند رویکردها و روش‌های کنونی را از جهت هدف‌گذاری پژوهشی و روش شناسی برای مطالعه، مورد ارزیابی و نقد و بررسی قرار دهد. برای روشن شدن مسئله مورد بحث، می‌توان دو هدف متفاوت را برای مطالعه تجربه جنگ با عراق طرح و سپس درباره آن بحث کرد: ...

برچسب ها:

مطالعه جنگ

،

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

نظر به مسئله جنگ با کدام رویکرد؟

شنبه ۹ اسفند ۱۳۹۹

  تجربه جنگ ایران و عراق طی چهار دهه گذشته، تأثیرات قابل توجهی در حوزه تفکر و رفتار دفاعی ایران داشته است که نتایج آن را می توان در شکل گیری و استفاده از مفهوم ضرورت برخورداری از قدرت « بازدارندگی» قبل از جنگ و برخورداری از «آمادگی برای شکست دشمن»، در صورت وقوع جنگ، مشاهده کرد. نظر به اینکه جنگ به معنای استفاده از ابزار قدرت نظامی برای تآمین اهداف است و با جنگ، موجودیّت و هویت یک جامعه به مخاطره خواهد افتاد، به همین دلیل تأکید می‌شود که جنگ یک امر استراتژیک است و نباید به امر دیگری تقلیل داده شود. بنابراین می توان مفهوم جنگ را در نسبت های مختلف، به شرح زیر مورد تأکید قرار داد:

1- جنگ در نسبت با قدرت نظامی، یک «راهبرد ملی» برای تأمین اهداف و منافع، پس از بن بست در مذاکرات سیاسی است.

2- جنگ در نسبت با تهدید موجودیّت و تمامیت ارضی یک کشور، یک مسئله «موجودیتی و ملی» است که با باید با بسیج ملی برای دفاع در برابر تجاوز اقدام کرد.

3- جنگ در نسبت با جامعه و عمل فردی- اجتماعی، یک امر «فرهنگی و هویتی» است که خِرد دفاعی و فرهنگ جوانمردی، ایثار و فداکاریِ یک جامعه را در برابر تجاوز دشمن آشکار کرده و سامان می دهد.

بر اساس تعاریف یاد شده، می‌توان حوزه‌های مطالعاتی جنگ ایران و عراق، گفتمان و ادبیات موجود را مورد ارزیابی و نقد و بررسی قرار داد. به این معنا که هم اکنون چه درکی از مسئله جنگ بعنوان یک امر استراتژیک وجود دارد و برای تعمیق و اصلاح آن از چه روش هایی استفاده می شود و چه نتایجی به همراه داشته است؟

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

مطالعه جنگ

،

جنگ آینده

،

امر استراتژیک

گذار به آینده بر اساس کدام تجربه؟

دوشنبه ۲۷ بهمن ۱۳۹۹

   ضرورت بررسی «شیوه جنگیدن» در برابر ارتش عراق، ناظر بر واکاوی یک تجربه و باورهای برآمده از آن در حوزه مباحث دکترینی است که مبانی و شاکله قدرت امنیتی و نظامی ایران را ترسیم کرده است. بنابراین در بررسی تجربه جنگ با عراق، بجای استفاده از بررسی‌های تاریخی و مناقشه درباره نقش افراد و نهادها، می توان «باورهای تجربه شده» و دکترینی را در حوزه های نظامی و امنیتی، در نسبت با «نیازهای حال و آینده» مورد ارزیابی قرار داد و به پرسش های زیر پاسخ داد:

1- در هر مرحله از جنگ با عراق، چه ادراکی از ماهیت تهدیدات و مسایل پیش رو وجود داشت و چگونه تغییر کرد؟

2- در هر مرحله از جنگ، چه ارزیابی ای نسبت به توان خودی و دشمن و موازنه حاکم بر جنگ، وجود داشت و چه تأثیری در تصمیم گیری‌ و اقدامات انجام شده داشت؟

3- گزینه های تاکتیکی- عملیاتی ایران در هر مرحله چه بود و تحت تأثیر چه عواملی انتخاب می شد و چه نتیجه‌ای داشت؟

برچسب ها:

شیوه جنگیدن

،

جنگ آینده

،

تجربه جنگ

تاملی بر چهل سالگی جنگ؛ رویکردها و روش‌ها - 1

پنجشنبه ۱۷ مهر ۱۳۹۹

  این انتظار وجود داشت که در «چهل سالگی» شکل‌گیری مهمترین تجربه نظامی ایران در تاریخ معاصر، در برابر تجاوز عراق به ایران که موجب «ظهور قدرت دفاعی و تهاجمی» ایران شد، برنامه های مناسبی در رسانه ها تهیه و منتشر شود. با این توضیح، پرسش مورد بحث این است که؛ بزرگداشت چهلمین سال «دفاع مقدس» در برابر «تجاوز عراق»، از چه مشخصه‌ های رویکردی، روشی و موضوعی برخوردار بود؟ آیا با سال‌های گذشته تفاوت اساسی داشت؟ پاسخ به پرسش یاد شده به این اعتبار اهمیت  دارد که هم اکنون ایران در برابر تهدیدات نظامی آمریکا و اسرائیل قرار دارد و رجوع به یک تجربه تاریخی و بازبینی آن، می‌تواند شرایط ذهنی جامعه را برای مواجهه با وضعیت‌های مخاطره‌آمیز پیش رو آماده کند.

   پاسخ به پرسش یاد شده، چنانکه روشن است، نیاز به بررسی دارد و باید از سوی نهادهای پژوهشی و رسمی انجام شود. در عین حال با بررسی‌های محدودی که انجام دادم، بر این باور هستم که؛ با وجود افزایش حجم اقدامات و برخی نوآوری‌های موضوعی و هنری که با گذشته تفاوت داشت، «اندیشه مدون و متفاوت» با گذشته برای بازبینی تجربه جنگ ایران و عراق قابل مشاهده نبود. احتمالاً نزدیکی زمان اربعین حسینی به سالگرد تجاوز عراق به ایران، موجب نوعی تلاش برای تداوم رویکرد گذشته به تجربه جنگ و امتداد آن به این مراسم، با تمرکز بر شخصیت «شهید سلیمانی» مورد توجه بوده است. ملاحظه یاد شده شاید یکی از عوامل موثر در تداوم رویکرد و روش های گذشته بوده است. مهمتر از آن؛ در نقد رویکرد و روش کنونی که بمثابه گفتمان غالب عمل می کند،  هیچگونه نقد نظری و روش شناسی قابل اعتناء، در داخل و خارج از ایران، بعنوان «بدیل گفتمانی» ارائه نشد. هر چند انتشار نوار جلسه فرماندهان سپاه که بخشی از اسناد تاریخ جنگ است، اهمیت داشت و مورد توجه خاص قرار گرفت.

در عین حال طرح برخی موضوعات که بصورت خودجوش و واکنشی صورت گرفت، قابل توجه است که در یادداشت‌های بعدی به آن اشاره خواهم کرد.

مطالب مرتبط:

+ تاملی بر چهل سالگی جنگ؛ رویکردها و روش‌ها- 2

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

دفاع مقدس

،

چهل سالگی جنگ

،

رویکردها و روش ها

در چهل سالگی یک تجربه تاریخی؛ گسست یا پیوستگی؟

دوشنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۹

اشاره:

   تجربه جنگ با عراق که با هدف تسلیم ایران در برابر خواسته های عراق به ایران تحمیل شد، از نظر کارکردی بسیار اهمیت دارد. تأثیر فرهنگی و ساختاری جنگ بر شکل گیری خِرد دفاعی در ایران برای «دفاع جمعی» در برابر دشمن متجاوز، در امتداد تجربه انقلاب، با هیچ حادثه ای در تاریخ معاصر ایران قابل مقایسه نیست. چنانکه در ایجاد ساختار و سازمان نظامی و شکل گیری صنعت دفاعی تحولات اساسی صورت گرفته است که باید به مناسبت چهل سالگی «جشن پیروزی در دفاع مردمی» در ایران، مورد بازخوانی قرار بگیرد. یادداشت حاضر را در چهارچوب دو فرض و با نظر به جابجایی در تاریخ نوشته ام که در ادامه خواهد آمد.

************

1- همواره میان امر جاری با امر تاریخی و هر دو با آینده، تعامل تاثیرگذار و بهم پیوسته برقرار است. به این معنا که؛ پیش فرض های ذهنی از تجربه گذشته، بر مواجهه با امر جاری  و آینده تاثیرگذار است. چنانکه ضرورت فهم امر جاری، موجب ارجاع به گذشته می شود و یا براساس حال و گذشته، چشم انداز آینده مورد سنجش قرار می گیرد. 

2- تغییر در حیات سیاسی و اجتماعی جامعه از طریق جایگزینی امر حال بجای گذشته صورت می گیرد. اگر چنین تحولی  صورت نگیرد، در واقع هیچگاه مفهوم تغییر اجتماعی و شکل گیری امر تاریخی صورت نخواهد گرفت و مرزهای مفهومی زمان گذشته، حال و آینده، معنای خود را از دست خواهد داد.

در چارچوب مفروضات یاد شده، دو پرسش عام و خاص وجود دارد که در ادامه به آن اشاره خواهد شد:

 الف) پرسش عام در باره تغییرات اجتماعی این است که؛ چگونه امر جاری جایگزین امر تاریخی  می شود؟ فرضاً وقتی امر اقتصادی- معیشتی و بیماری کرونا بر روند زندگی جاری مردم ایران و جهان غلبه پیدا می کند، در واقع با غلبه امر جاری، وضعیتی که پیش از این برقرار بود، به امر تاریخی حمل می شود. در چنین شرایطی رجوع به تاریخ، با هدف شناخت و مواجهه مناسب، بیشتر برای بررسی امر تجربه شده در موارد مشابه ای است که ویروس وبا و یا غیره گسترش یافته است. در چهارچوب مفهوم جابجایی در امر جاری به تاریخی، برخی از صاحب نظران در حوزه های مختلف، بر جهانِ «پساکرونا» تاکید می کنند. به این معنا که تجربه امر جاری در مواجهه با ویروس کرونا موجب تغییر نظام فکری و رفتاری جامعه انسانی شده و با تغییر در سبک زندگی، بازگشت به گذشته امکان پذیر نخواهد بود.

ب) پرسش خاص در حوزه تهدیدات نظامی این است که؛ آیا تهدیدات نظامیِ روبه گسترش آمریکا و اسرائیل، جایگزین مفهوم تجربه جنگ با عراق خواهد شد؟ بعبارت دیگر؛ آیا تجربه جنگ با عراق از این طریق تاریخی می شود؟

هم اکنون تجربه تاریخی جنگ ایران و عراق در آستانه چهل سالگی قرار دارد، در کنار آن، در سه دهه گذشته همچنان درگیر تهدیدات نظامی آمریکا و اسرائیل هستیم. با این تفاوت که  همزمان با تهدید نظامی و جدّی شدن آن، رجوع به تجربه تاریخی جنگ با عراق و روش استفاده از آن در برابر مخاطرات جنگ احتمالی مورد توجه ساختار پژوهشی کشور قرار نمی گیرد. چنانکه در مناسبت‌های تاریخی جنگ، هیچ‌گاه به صورت جدّی در برنامه های تبلیغاتی و یا اقدامات پژوهشی، در امتداد تجربه تاریخی جنگ با عراق، به مسئله تهدیدات جاری و خطر جنگ پرداخته نشده است. با این توضیح، بنظر می رسد میان تجربه جنگ ایران و عراق با تهدیدات و خطر جنگ، به جای پیوستگی امر جاری با گذشته، نوعی گسست مشاهده می‌شود، در حالیکه روش مواجهه با تهدیدات و جنگ، در سیاست‌های کلان و اقدامات عملیاتی، با نظر به تجربه جنگ با عراق صورت می‌گیرد، اما از نظر گفتمان عمومی و پژوهشی، چنین پیوستگی‌ای مشاهده نمی شود.

با فرض صحت این ارزیابی، علت گسست، مورد پرسش است و باید پاسخ را در نقد و بررسی رویکرد و روش مواجهه با تجربه گذشته از یکسو و از سوی دیگر؛ روش مواجهه با امر جاری جستجو کرد. زیرا تجربه گذشته در نظام تبلیغاتی و پژوهشی، به امر تاریخی و مناقشه آمیز تبدیل شده و مرحله گذار مفهومی- نظری را طی نکرده است تا پاسخگوی نیازهای حال و آینده باشد. مواجهات جاری نیز با وجود آنکه با در نظر گرفتن تجربیات گذشته صورت می گیرد، ولی مبانی نظری- روشی برای استفاده از این تجربه  و تبدیل آن به نظام پژوهشی تعریف نشده است. بنابراین نقطه اتصال گذشته به امر حال و آینده، از طریق نقد و بررسی امکان پذیر است. تبلیغ و یا دفاع از تمامیت آنچه در گذشته صورت گرفته، ظرفیت‌های استفاده از تجربه گذشته برای پاسخگویی به نیازها را از میان خواهد برد. علاوه بر این، در بسیاری از موارد، مجبور به تکرار اشتباهات گذشته خواهیم شد.

 

مطالب مرتبط:

+ مطالب مربوط به چهل سالگی جنگ

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

دفاع مقدس

،

چهل سالگی جنگ

،

دفاع مردمی

تجربه جنگ؛ با کدام معنا؟

دوشنبه ۲۵ فروردین ۱۳۹۹

   فارغ از این بحث که «معنا» چه نسبتی با زبان و یا واقعیّات بیرونی دارد که در نظریات ویتکنشتاین مورد بحث قرار گرفته است، این پرسش وجود دارد که؛ چرا امور واحد برای افراد و یا جامعه، در برخی زمانها معنای یکسانی دارند و در زمان دیگری این معانی تغییر می کند؟ بعبارت دیگر؛ معنای متفاوت در امور واحد فردی- اجتماعی چگونه ایجاد می‌شود و تغییر می کند؟ چنانکه قابل مشاهده است برخی رخدادهای فردی- اجتماعی، با گذشت زمان بی‌معنا می‌شود و برعکس امور بی‌معنا مجدداً دارای معنا می شود. تغییر در تفسیر و صورتبندی وقایع تاریخی حاصل همین امر است. پاسخ به پرسش یاد شده را مقدمه بررسی این موضوع قرار داده ام تا در باره علت تفاوت در باره معنای جنگ در نزد جامعه ایران بحث کنم که در ادامه به آن اشاره خواهم کرد.

1- برخورداری رخدادهای درون یا بیرون از جامعه از معنا، و بعبارتی معناداری یا بی معنائی آنها تابع شاخص‌های استاندارد و مورد اجماع عمومی نیست، بلکه ریشه‌های فرهنگی- تاریخی دارد و با ظهور نیازهای جدید و تغییر در شرایط دچار دگرگونی می شوند. ملاحظه یادشده نه تنها پیوستگی و گسست در معنا را در نسبت با مفهوم زمان برقرار و امکان‌پذیر می‌کند، بلکه تا اندازه ای علت تغییر در معنا بخشی به وقایع و تغییر در تفسیر وقایع تاریخی را روشن می کند.

افراد در جوامع مختلف با معنا بخشی به رویدادها زندگی می‌کنند. امکان فراروی و ایستادن در بیرون از وقایع گذشته و حال، برابر نظریه قیاس‌ناپذیری کوهن در کتاب ساختار انقلاب های علمی، وجود ندارد. به این اعتبار، جامعه ایران نزدیک به چهار دهه است که با انقلاب و جنگ و سایر رخدادها زندگی می‌کند. معنایی بیرون از آنچه با آن زندگی می شود، وجود ندارد که بتوان در آنجا ایستاد و قضاوت کرد. بهمین دلیل رویکردهای انتقادی نیز درونی و بهم پیوسته است

 2- تجربه فردی و اجتماعی جنگ با عراق در جامعه ایران، در برخی امور مانند تجاوز عراق به ایران و دفاع جامعه ایران در برابر حمله عراق، از نوعی وحدت معنایی برخوردار است که امکان و ظرفیتی را برای توسعه این معنا و طراحی یک نظام معنایی- ارزشی در حوزه دفاعی- امنیتی و سیاسی- اجتماعی فراهم کرده است. در واقع معنای حاصل از دفاع تاریخی مردم ایران در برابر دشمن، با وجود تاریخمندی، به یک واقعه تاریخی در زمان و مکان محدود نشده و در نتیجه تعمیق و تداوم پیدا کرده است. با وجود اجماع بر مفهوم «جنگ دفاعی» در برابر عراق، بدلیل مناقشه درباره امکان‌های صلح و پایان دادن به جنگ، علت ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر مورد پرسش و معنای آن متفاوت و محل نزاع قرار گرفته است.

3- با نظر به مناقشه در باره ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر، این پرسش وجود دارد که؛ چرا در باره یک واقعه تاریخی معنای متفاوت و جود دارد و درباره معنای آن تردید ایجاد می شود؟ پرسش‌ یاد شده فارغ از هر پاسخی که داشته باشد، ناظر بر این معنا است که؛ تاریخ مساوی با واقعه نیست، بلکه معنا و تفسیر از واقعه است که درونمایه نوعی هویت بخشی به رفتار و تفکر را شکل می‌دهد و به تدریج عناصر اصلی و شاکله هویتی یک جامعه در مسیر وقایع، صورت تاریخی به خود می‌گیرد و بعنوان مشخصه آن جامعه، تعریف و شناخته می‌شود.

 

مطالب مرتبط:
+ مطالب مربوط به تجربه جنگ

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

جنگ دفاعی

،

تغییر در معنا

تاثیر نگرش به تجربه جنگ، با نظر به حوادث اجتماعی و نظامی اخیر

چهارشنبه ۲ بهمن ۱۳۹۸

حوادث سه گانه اخیر شامل: «واکنش جمعی و یکپارچه جامعه ایران به ترور شهید سلیمانی»، «اراده و جسارت تصمیم گیری ایران برای حمله موشکی به پایگاه های آمریکا در عراق»، همراه با « واکنش جامعه ایران به خطای انسانی در سقوط هواپیمای اوکراین»، این قابلیت تاریخی و راهبردی را دارد که همواره به صورت پیوسته و یا جداگانه، با رویکردها و در زمینه‌های متفاوت، بازتفسیر شده و یا مورد مناقشه قرار بگیرد.

پیش از این در پاسخ به این پرسش که؛ «تجربه جنگ با عراق، چگونه و چه زمانی تاریخی خواهد شد؟»، تصوّر می‌کردم با «تغییر نسل» و شکل گیری اولویت‌های جدید، همچنین «وقوع جنگ جدید»، تجربه جنگ با عراق تاریخی خواهد شد. از همین منظر، در نقد و بررسی رویکرد و روش تاریخ‌نگاری جنگ، بر این موضوع اصرار و تأکید داشتم که تجربه جنگ با عراق، باید پاسخ‌گوی نیازهای آینده باشد تا از این طریق میراث گذشته حفظ و تاریخ در تاریخ محصور نشود. در چارچوب مفروض یاد شده و با نظر به پرسش از چگونگی تاریخی شدن تجربه جنگ با عراق، این پرسش وجود دارد که؛ کنش‌های سه گانه اخیر، چه نسبتی با رویکردها و روش‌های بررسی تجربه جنگ با عراق داشته است؟ بعبارت دیگر؛ روش مواجهه با مسئله جنگ ایران و عراق در سه دهه گذشته، بر اساس رویکردهای سه گانه، شامل: تاریخی، سیاسی و معنوی، چگونه بر ادراک جامعه ایران از مولفه های قدرت نظامی و مواجهه با شرایط و بحران‌های امنیتی و نظامی، تاثیر گذاشته است؟

به نظر می رسد رویکرد و روش جاری در بررسی تجربه جنگ با عراق، از طریق تاریخ‌نگاری مناقشه آمیز و یا ترویج ارزش‌ها و تأثیرات فرهنگی و معنوی در جامعه، با نظر به حوادث سه گانه که مورد اشاره قرار گرفت، دو نتیجه متفاوت را به همراه داشته است: واکنش جامعه ایران به ترور شهید سلیمانی، حاصل رویکرد ارزشی- معنوی به تجربه جنگ است که با تجلیل از فرمانده میدان و عملکرد وی در حوزه امنیت همراه شد، در حالیکه واکنش جامعه ایران به سقوط هواپیمای اکراینی، به دلیل عدم اهتمام به بررسی جنگ، بعنوان یک مسئله استراتژیک و الزامات شرایط نظامی و جنگ است.

 

مطالب مرتبط:
+ عملیات کربلای پنج؛ چالش های گذار از شکست کربلای چهار و پیامدهای پیروزی

برچسب ها:

شهید قاسم سلیمانی

،

هواپیمای اکراین

،

حمله موشکی سپاه

،

تجربه جنگ

معرفی
    محمد درودیان هدف از تأسیس این صفحه، بیان دیدگاه‌ها درباره ابعاد سیاسی، اجتماعی و نظامی جنگ ایران و عراق و نیز بازاندیشی و اصلاح نظرات و آثار منتشر شده است. تقاضا دارم از طریق آدرس m.doroodian@yahoo.com بنده را از نقطه نظرات نقادانه و پیشنهادی خویش بهره‌ مند فرمایند.
    همچنین یادداشت های بنده از طریق کانال های ایتا و تلگرام قابل دسترسی است.

کانال ایتا محمد درودیان کانال تلگرام محمد درودیان
جستجو



    در اين سایت
    در كل اينترنت
برچسب ها