عنوان این یادداشت دربردارنده یک پرسش اساسی درباره ارزیابی علت وقوع جنگ در شهریور سال 1359 است که به دو بخش قابل تقسم می باشد:

اول: اگر علت وقوع جنگ با رجوع به «شرایط» و تأثیر آن بر تغییر موازنه نظامی و عدم تجربه مدیریتی مورد تأکید قرار بگیرد، در واقع تأثیر پیروزی انقلاب با تغییر در نظم سیاسی در کشور و تضعیف قدرت نظامی، شرایط را برای تسهیل در تصمیم گیری عراق برای حمله به ایران فراهم کرد . ادبیات این نظریه در گفتار و نوشتار موجود قابل مشاهده می باشد.

دوم: اگر بر روی «هدف و ماهیت جنگ»، به معنای استفاده عراق از قدرت نظامی علیه ج.ا.ایران، بعنوان عامل موثر در فراهم شدن زمینه‌های علت وقوع جنگ تأکید شود، در واقع نگرانی از تثبیت و گسترش انقلاب نقش مهمی در وقوع جنگ داشته است. ادبیات این نظریه نیز در گفتار و نوشتار موجود قبل مشاهده می باشد.

با فرض وجود اجماع درباره علت وقوع جنگ در چهارچوب نظریه «پیوستگی جنگ با انقلاب»، با تغییر در شرایط و نگرانی از پیامدهای پیروزی انقلاب در ایران، استفاده از این نظریه علاوه بر فرهم کردن امکان تبیین تاریخی از علت وقوع جنگ در شهریور سال 1359، می تواند راهنمای مناسبی برای ترسیم چشم انداز بی‌ثباتی و تغییر نظام سیاسی در ایران باشد که زمینه های بحران امنیتی، تجزیه و جنگ را فراهم خواهد کرد.

مطالب مرتبط:

- مطالب مربوط به علل وقوع جنگ