چرا دو تجربه متفاوت است؟ بر اساس این قاعده که هر تجربه‎ای منحصر به شرایط خاص است، می‎توان مشخصه های تفاوت را به دست آورد.

1) تجربه جنگ با عراق، پس از یک انقلاب مردمی و دفاع مردم در برابر حمله عراق بود و منشاء تحولات دهه اول انقلاب شد و لذا تاب‎آوری هشت سال جنگ و مشارکت داوطلبانه، موجب توسعه سازمان رزم سپاه و تبدیل نیروی امنیتی به یک نیروی دفاعی- تهاجمی شد. به همین دلیل جنگ طولانی بر شکل‎گیری فرهنگ دفاعی جامعه ایران و ساختارهای جدید تأثیر گذاشت. چنانکه نحوه پایان جنگ با حملات عراق و پذیرش قطعنامه 598، به جای سقوط صدام، منشاء تحولات دهه دوم انقلاب شد.

2) تجربه جنگ با اسرائیل از مسیر مبارزه با اشغالگری و حمایت از نیروهای مقاومت در غزه، لبنان و سوریه صورت پذیرفت. همچنین پایه‎گذاری قدرت دفاعی- موشکی و پهپادی ایران با قدرت جبهه مقاومت ترکیب شد. ضربه به بازوان منطقه ای ایران و قدرت دفاعی و امنیتی، بیش از آنکه پیامدهای سیاسی- اجتماعی در داخل ایران همانند تجریه جنگ با عراق داشته باشد، بر دکترین دفاعی- امنیتی، سیاست خارجی و سیاست دفاعی کشور تأثیرگذار خواهد بود.

آیا تجربه جنگ جدید موجب توجه به مولفه های قدرت مدرن و فاصله گرفتن از تجربه جنگ با عراق خواهد شد؟

# مطالب مرتبط:

+ مواجهه با پیامدهای عملیات 7 اکتبر در نسبت با تجربیات جنگ با عراق

+ جایگاه و نقش تجربه جنگ در مواجهه با تجربه جنگ آینده چیست؟