با فرض اینکه میان پرسش و پاسخ نسبت وجود دارد و هر مسئله ای به پاسخ مشخصی نیاز دارد و متقابلا هر پاسخی برای حل مسئله مشخصی بیان می شود، نسبت پرسش ها و پاسخ ها در حوزه جنگ ایران و عراق چگونه است؟ از نظر مفهومی- روشی نسبت های زیر می تواند وجود داشته باشد:

1) پرسش های دقیق - پاسخ های مناسب

2) پرسش های دقیق - پاسخ های نامناسب

3) پرسش های نامناسب- پاسخ های نامناسب

به نظر می رسد در این معادله، پرسش های دقیق و مشخص، شامل پرسش از واقعیّات تاریخی به معنای چگونگی وقوع رخدادهای سیاسی و نظامی در جنگ، از طریق طرح پرسش از موضوعات و مسائل مبهم و یا متناقض، در زمان واقعه و یا در گزارش‌های منتشر شده است. فرضا آمار متناقض و یا تحلیل های متفاوت از وقایع ثابت و یکسان محل پرسش است. در حالیکه برای دستیابی به تحلیل واحد، حتی اگر امکان پذیر باشد، دشواریهای زیادی وجود دارد ولی در موارد زیادی، پاسخ دقیق و مناسب درباره آمار و عملکردها داده نمی شود تا شکاف های حاصل از تناقض آماری- گزارشی در منابع منتشر شده و یا در اظهارات فرماندهان و مسئولین برطرف شود.

پرسش های نامشخص و مبهم، حتی اگر به دلیل بی توجهی به شرایط و واقعیّات تاریخی باشد، که تا اندازه ای طبیعی است، ولی نیاز به بررسی دارد، در حالیکه به آن توجه نمی شود. در واقع میان آنچه گفته و نوشته شده است، با واقعیّات تاریخی و نیازمندی‌های اطلاعاتی نسل جدید، نوعی گسست وجود دارد که از طریق بررسی نسبت میان نیازها و پرسش ها با منابع موجود و پاسخ ها قابل شناسایی است. ضمن اینکه از طریق بازبینی روایت های موجود با روش های جدید، برای بیان واقعیّات تاریخی می توان برخی از ابهامات را پاسخ داد.

مطالب مرتبط:
+ مطالب مربوط به پرسش های جنگ