اشاره:

  مباحث روش شناختی مطالعه جنگ ایران و عراق را با نقد و بررسی آنچه تا کنون در کتاب سیری در جنگ و سایر آثار، آغاز کردم و همچنان درگیر پرسش از علت استفاده از روش نقلی و مستند، در مطالعات تاریخی جنگ ایران و عراق هستم. همچنین درباره نتایج و پیامدهای مطالعه تاریخی، به این جمع بندی رسیدم که؛ مطالعات تاریخی جنگ ایران و عراق، منجر به مناقشات نهادینه شده درباره نقش افراد و سازمان ها در جنگ، در دو سطح نظامی میان ارتش و سپاه، همچنین میان نظامی ها با سیاسیون شده است. بنابراین روش کنونی موجب محدود شدن حوزه مطالعات جنگ از نظر تنوع موضوعی، همچنین نادیده گرفتن سایر ظرفیت ها برای بررسی جنگ، ازجمله بررسی های استراتژیک شده است. بنظرم نقد و بررسی روش شناختی جنگ ایران و عراق، از دو طریق امکانپذیر است:

1- نقد و بررسی رویکردها و روش های موجود. این مهم را نزدیک به 20 سال است که انجام می دهم و در کتاب «تجزیه و تحلیل جنگ ایران و عراق؛ پیش درآمدی بر یک نظریه» یک فصل به همین موضوع اختصاص یافته و قابلیت تبدیل شدن به یک کتاب مستقل را دارد.

2- بررسی ماهیت و مسئله جنگ. با وجود آنکه روش های کنونی را بر اساس، تعریف جنگ بعنوان یک مسئله استراتژیک فرض گرفته‌ام، اما بحث مستقلی را تا کنون درباره روش شناسی بررسی استراتژیک انجام نداده ام، هرچند در کتاب «تجزیه و تحلیل جنگ ایران و عراق؛ پیش درآمدی بر یک نظریه» از همین روش استفاده کرده ام. این موضوع در مبحث پایانی کتاب بعنوان پیش درآمدی بر یک نظریه، به شکل آشکار و روشن تری انجام شده است. در این یادداشت، ضرورت‌ها و چگونگی تغییر در رویکرد «گذشته‌گرا»، با نظر به «رویکرد آینده‌نگر» را بررسی کرده‌ام. ...