با گذشت سالها از زمان تجاوز عراق به ایران، همواره در سالگرد این واقعه تاریخی و سرنوشت ساز، همچنین در مناسبت‌های مربوط به آن، دو موضوع بیش از سایر موضوعات طرح می‌شود: نخست علل آغاز جنگ و دیگری، واکنش ایران به جنگ و شکل‌گیری دفاع که به عنوان نتیجه و یا دستاوردهای مقابله با تجاوز عراق، طرح می شود. دو موضوع یادشده بسیار مهم است. زیرا علاوه بر اینکه امکان فهم از واقعیات تاریخی- راهبردی را فراهم می‌کند، برای استفاده از تجربه جنگ در شرایط مشابه کاربرد دارد. در عین حال در مباحثی که طرح می شود، علت آغاز جنگ، بیش از مسئله دفاع و شکل گیری آن مورد توجه قرار دارد. این موضوع از نظر تقدم حمله بر دفاع، قابل توجیه است، به این اعتبار که اگر جنگ آغاز نمی‌شد، مفهوم و عملِ دفاع شکل نمی گرفت و با همین منطق، می‌توان به ضرورت‌های آمادگی بازدارندگی و دفاعی در آینده هم نظر کرد. اما به دلیل اهمیت موضوع دفاع در جنگ و در استقرار سامان قدرت سیاسی، نظامی و امنیتی در ایران، همچنین تأمین ثبات سیاسی در کشور، مسئله دفاع باید بیش از آن چه طرح شده، مورد توجه قرار بگیرد ...