اشاره:
در بخش دوم، رخدادهای سیاسی و نظامی در مرزهای مشترک با عراق و برخی تحولات سیاسی و امنیتی در داخل کشور، در حدّ فاصل پیروزی انقلاب اسلامی تا حمله عراق، با استفاده از چارچوب مفهومی و نظریه های رایج درباره وقوع جنگ، در سه دوره زمانی جداگانه صورت بندی شد. در ادامه این گفتگو بخش دیگری از نقطه نظرات موجود درباره موضوع مورد بحث طرح شد که در ادامه خواهد آمد.
با درگذشت مرحوم دکتر ابراهیم یزدی، چنانکه مرسوم است، نظرات مختلفی درباره تفکر و حیات سیاسی- اجتماعی وی مورد بحث و اشاره قرار گرفته است. نظر به مواضع انتقادی ایشان و نهضت آزادی درباره جنگ ایران و عراق، فرصتی فراهم شد در سال 1378 در چهار جلسه با ایشان به مدت 8 ساعت گفتگو کردم که در مجموعه پنج جلدی «نقد و بررسی پرسش های اساسی جنگ» به آن اشاره شده است. در سال 1388 نیز مجدداً پس از پخش برنامه «سطرهای ناخوانده» در تلویزیون و واکنش ایشان به اظهارات امیر شم خانی، مناظره مکتوب در چند مرحله بین ما صورت گرفت که به دلیل اهمیت سیاسی و تاریخی آن، در ادامه مورد اشاره قرار می‌گیرد.
مسئله اساسی در تفکر انتقادی دکتر یزدی درباره جنگ این است که ایشان در خصوص امکان مذاکره با عراق و حل و فصل اختلافات که منجر به جلسه با صدام در هاوانا شد، اشتباه می‌کرد که مهمترین دلیل آن؛ تصورات اشتباه ایشان از جلسه با صدام است. اظهارات عمر علی صلاح در گفتگو با شبکه الجزیره نشان میدهد صدام در برابر ایران اراده جنگ داشت و حتی با وجود مذاکره با هیات ایرانی به این موضوع تاکید کرده است.
مسئله دوم این است که؛ ایشان تأکید داشت که تصرف سفارت آمریکا موجب وقوع جنگ شد، در حالیکه برابر اسناد موجود، رئیس ایستگاه سیا در ایران، قبل از تصرف سفارت آمریکا، در جلسه با دکتر یزدی بعنوان وزیر امورخارجه دولت موقت، اطلاعاتی را در اختیار ایشان قرار داد مبنی بر اینکه، عراق به دنبال حمله به ایران است. با این وجود، ایشان به نوشته مارک گازیروفسکی نه تنها اطلاعات ملاقات با رئیس ایستگاه سیا در ایران و خبر حمله عراق به ایران را به سایر مسئولین نداده است، بلکه هیچ گاه نظرات خود را درباره نسبت جنگ با تصرف سفارت آمریکا - که از آن مطلع بود- اصلاح نکرد. در ادامه به برخی گزارشات اشاره شده است:
- جناب آقای دکتر یزدی؛ با خودتان صادق باشید، تاریخ که جای خود دارد!
- درودیان به یزدی پاسخ داد/ جناب آقای دکتر یزدی؛ چرا سیاست‌زدگی در تاریخ؟
- ضرورت بازبینی یک سند تاریخی؛ بخش اول
- ضرورت بازبینی یک سند تاریخی؛ بخش دوم
- ضرورت بازبینی یک سند تاریخی؛ بخش سوم
- ضرورت بازبینی یک سند تاریخی؛ بخش چهارم
هدف از تأسیس این صفحه، بیان دیدگاه‌ها درباره ابعاد سیاسی، اجتماعی و نظامی جنگ ایران و عراق و نیز بازاندیشی و اصلاح نظرات و آثار منتشر شده است. تقاضا دارم از طریق آدرس m.doroodian@yahoo.com بنده را از نقطه نظرات نقادانه و پیشنهادی خویش بهره مند فرمایند. 
