سرنوشت جنگ، با جنگ تعیین می شود یا با سیاست؟

چهارشنبه ۲۹ آذر ۱۴۰۲

پایان جنگ ایران و عراق از طریق پذیرش قطعنامه 598 و ابهام درباره نحوه خاتمه جنگ فرسایشی اوکراین و جنگ غزه، موجب طرح این پرسش شده است که؛ سرنوشت جنگ، با جنگ تعیین می‌شود یا با سیاست؟ پرسش از نسبت جنگ با سیاست، یک پرسش کلاسیک و پایدار است که بر مبنای نظریه کلاوزویتس شکل گرفت است. به این معنا که سیاست، جنگِ بدون خون‌ریزی است و جنگ، سیاستِ توام با خون ریزی است. در هسته مرکزی نظریه کلاوزویتس این مفهوم قرار دارد که جنگ، بماهو جنگ معنا ندارد. جنگ بعنوان ابزار قدرت، با هدف کشتار و تخریب، برای تأمین اهداف سیاسی، از طریق پیروزی نظامی، صورت می‌گیرد ...

برچسب ها:

جنگ و سیاست

،

پایان جنگ

،

جنگ اوکراین

،

جنگ غزه

معیار پیروزی و شکست در جنگ چیست؟

چهارشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۲

با گذشت چهار دهه از زمان حمله عراق به ایران و سقوط صدام، هم اکنون پرسش از پیروزی و یا شکست ایران در جنگ با عراق، بخشی از گفتمان و ادبیات انتقادی از جنگ را به خود اختصاص داده است. پیدایش این وضعیت هرچند به موضوع جنگ ایران و عراق اختصاص دارد، ولی به اعتبار فهم از مسئله جنگ و معیار پیروزی و شکست، تنها به قضاوت تاریخی از تجربه جنگ با عراق محدود نخواهد شد، بلکه از تجربه گذشته، برای قضاوت و ارزیابی جنگ‌های جاری و آینده استفاده خواهد شد. ملاحظه یادشده در نگارش این جستار نقش داشته است. ...

برچسب ها:

پیروزی در جنگ

،

شکست در جنگ

چرا به رویکرد جدید در نگرش به تجربه جنگ با عراق نیاز داریم؟

چهارشنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۲

در بطن طرح پرسش درباره ضرورت استفاده از رویکرد جدید در نگرش به تجربه جنگ با عراق، برای مواجهه با تهدیدات حال و آینده که بعنوان تیتر این جستار انتخاب شده است، پرسش دیگری نهفته است، مبنی بر اینکه؛ چرا در مواجهه با تجربه جنگ ایران و عراق، درگیر تکرار گذشته در گذشته هستیم؟ پرسش یادشده برپایه این فرض قرار دارد که؛ تجربه جنگ با عراق ظرفیت‌های زیادی برای بهره‌برداری، در پاسخ به نیازهای حال و آینده دارد، ولی روشن نیست چرا اراده ای برای انجام این امر مهم وجود ندارد. بعبارت دیگر وقتی از تجربه برخورداریم و در برابر تهدیداتی قرار گرفته ایم که به آن نیاز داریم، چرا نمی توانیم میان نیازهای حیاتی و ذخایر استراتژیک در گذشته، ارتباط برقرار کرده و مفاهیم همچنین ادبیات آن را بازتولید کنیم؟

برچسب ها:

رویکرد جدید به جنگ

،

تجربه جنگ

،

تهدیدات آینده

بررسی چه موضوعی با کدام روش؟

چهارشنبه ۸ آذر ۱۴۰۲

پس از بررسی های توصیفی و مستند از «سیر» رخدادها و تحولات جنگ ایران و عراق، همچنین نقد و بررسی «پرسش ها» و «مسایل اساسی جنگ»، همراه با نقد و بررسی «روایت ها از علت وقوع جنگ»، برای ادامه پژوهش در حوزه «تجربه جنگ» ایران و عراق، در برابر گرایش سه گانه ای قرار دارم که انتخاب گزینه مناسب، با ارزیابی و مقایسه «اهمیت تاریخی»، یا پاسخ به «نیازهای کنونی و آینده» دشوار شده است. ضمن اینکه الزامات و توانمندی پژوهشی‌ام به گونه ای نیست که قادر به انتخاب هر موضوع و مسئله ای برای پژوهش باشم.

گرایشات سه گانه به شرح زیر می باشد:

الف) «مسئله جنگ» را بعنوان امر استراتژیک، در پاسخ به چگونگی «پروبلماتیزه» شدن جنگ در جامعه ایران بررسی کنم.

ب) «روایت‌های کنونی» از موضوعات و رخدادهای جنگ ایران و عراق را در آثار و منابع منتشرشده، نقد و بررسی کنم.

ج) «مفاهیم اساسی» جنگ ایران و عراق و تحولات آن را نقد و بررسی کنم.

با وجود بیش از هشت ماه مطالعه آثار و منابع مختلف تاریخی، فلسفی و روش شناختی، همچنان در پاسخ به این پرسش که؛ «چه موضوعی را، چرا و با کدام روش بررسی کنم؟»، دچار تردید هستم. امیدوارم از نظرات دوستان و صاحب نظران برای انتخاب گزینه مناسب بهره مند شوم. در غیر اینصورت مابقی ایام عمر را اگر چیزی از آن باقی مانده باشد، با سکوت خواهم گذراند. زیرا جنگ همانند زندگی و صورت دیگر آن، یک امر خلّاقه است و با تکرار نسبتی ندارد.

برچسب ها:

موضوعات جنگ

،

پژوهش در حوزه جنگ

الزامات استفاده از تجربه جنگ با عراق برای بازدارندگی از جنگ

چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲

با گذشت چهار دهه از زمان آغاز جنگ ایران و عراق در شهریور 1359، همچنین تداوم تهدیدات و خطر تکرار جنگ در سه دهه گذشته، این پرسش وجود دارد که؛ چگونه می‌توان با استفاده از تجربه وقوع جنگ با عراق، از تکرار جنگ در آینده، بر پایه قدرت بازدارندگی، جلوگیری کرد؟ چنانکه قابل مشاهده است، منطق حاکم بر این پرسش، با توجه به تحولات جنگ غزه و نگرانی از گسترش جنگ و تکرار آن در آینده، طرح شده است. ....

برچسب ها:

تجربه جنگ

،

جنگ آینده

،

بازدارندگی

،

امر استراتژیک

جنگ مفهوم اجتماعی یا امر استراتژیک؟

چهارشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۲

با وجود آنکه جنگ بمعنای استفاده از ابزار کشتار هدفمند و سازماندهی شده است و صورت نظامی دارد، ولی یک «مفهوم اجتماعی» است. به این اعتبار، ماهیت جنگ یک امر سیاسی- اجتماعی است، ولی به دلیل استفاده از ابزار برای کشتار و تخریب هدفمند، به صورت نظامیِ آن توجه می شود.

تجربه جنگ با عراق در جامعه ایران، به دلیل مشارکت مردم در دفاع مشروع در برابر متجاوز، موجب شده است که مفهوم جنگ با امر اجتماعی در پیوند قرار بگیرد. در حالیکه به اعتبار استفاده از ابزار نظامی برای تأمین اهداف سیاسی، جنگ یک امر استراتژیک است که در جامعه ایران مغفول واقع شده است.

دوگانگی حاصل از تجربه جنگ با عراق، با تبدیل جنگ از یک امر استراتژیک به امر اجتماعی، موجب بی‌توجهی به جنگ بعنوان یک امر استراتژیک شده و تفکر نظامی، هدف‌گذاری راهبردی، تعیین دکترین دفاعی و استراتژی نظامی و مهمتر از آن، چگونگی استفاده از پیروزی نظامی برای تأمین اهداف سیاسی را با چالش و کاستی های اساسی همراه کرده است که در مواجهه با جنگ جدید آشکار خواهد شد.

مطالب مرتبط:

- یادداشت های مربوط به امر استراتژیک

برچسب ها:

امر استراتژیک

،

مفهوم اجتماعی

معرفی
    محمد درودیان هدف از تأسیس این صفحه، بیان دیدگاه‌ها درباره ابعاد سیاسی، اجتماعی و نظامی جنگ ایران و عراق و نیز بازاندیشی و اصلاح نظرات و آثار منتشر شده است. تقاضا دارم از طریق آدرس m.doroodian@yahoo.com بنده را از نقطه نظرات نقادانه و پیشنهادی خویش بهره‌ مند فرمایند.
    همچنین یادداشت های بنده از طریق کانال های ایتا و تلگرام قابل دسترسی است.

کانال ایتا محمد درودیان کانال تلگرام محمد درودیان
جستجو



    در اين سایت
    در كل اينترنت
برچسب ها