اشاره:

   پس از کودتای امریکا و انگلیس علیه نهضت ملی شدن صنعت نفت در 28 مرداد سال 1332، آمریکا به صورت تدریجی در کانون سیاست‌های امنیتی، نظامی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ایران قرار گرفت. چنانکه به مدت 25 سال، نقش آمریکا در تعیین جهت گیری سیاست‌های راهبردی و منطقه ای ایران تا ایجاد ساختارهای جدید فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی قابل مشاهده است. همچنین در دوره یادشده، آمریکا در کانون مبازات سیاسی و اجتماعی جامعه ایران قرار دارد. روند یادشده با شکل گیری نهضت مردمی در ایران و پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن سال 1357، دستخوش تحول بینادین شد.

  نقش آمریکا در سازماندهی و حمایت از جریانات سیاسی و براندازانه مانند کودتای نقاب در تیرماه سال 59، حمایت از صدام برای حمله به ایران در شهریور همان سال و سپس درگیری نظامی در خلیج فارس و بسیاری از رخدادهای دیگر که مهمترین آن ترور شهید سلمانی در عراق بود، مناسبات ایران و امریکا را بسیار پیچیده کرده است.

جناب آقای بهاءالدین شیخ اسلامی بخشی از روابط ایران و آمریکا را با استناد به اسناد بدست آمده از سفارت آمریکا مورد بررسی قرار داده اند که با توجه به ایام دهه فجر و پیروزی انقلاب و در چهل سالگی جنگ، قابل توجه است و در ادامه خواهد آمد. در این اسناد، ارزیابی آمریکا از وضعیت داخلی ایران و نقش ایران برای منافع آمریکا ناظر براین معنا است که آمریکا چگونه بدون توجه به نارضایتی مردم ایران از رژیم شاه، در چارچوب منافع خویش، حمایت از شاه را ادامه داده و سرانجام با سقوط رژیم پهلوی، پایگاه استراتژیک خود را در ایران و منطقه از دست داد.

اشاره:

 روابط پنهانی ایران و امریکا در زمان جنگ و سفرمک فارلین مشاور امنیت ملی امریکا به ایران، همواره یکی از موضوعات اساسی و مناقشه آمیز در زمان جنگ ایران و عراق و پس از آن بود. علت شکل گیری ماجرای مک فارلین در زمان جنگ ضرورت استفاده از ابزار دیپلماتیک برای حذف صدام، اطلاعات نظامی و دستیابی به تجهیزات نظامی برای کسب به پیروزی نظامی بر عراق بود. بی توجهی به پیوستگی مسائل نظامی با دیپلماسی که هنوز هم چندان به آن توجه نمی شود و دیگری اهمیت مناسبات ایران و امریکا که همچنان مورد مناقشه است، سفرمک فارلین را به یک موضوع مبهم و پرسش برانگیز تبدیل کرده است.

 پیش از این برخی موضوعات تاریخی مانند اطلاع و موافقت یا مخالفت امام خمینی با این موضوع محل بحث بود که در میزگردی که به همین مناسبت برپا شد، تا اندازه ای اطلاع امام مورد پذیرش قرار گرفت. در حالیکه نقش مرحوم آقای هاشمی و تاثیر آن در زمینه های مختلف همچنان مورد بحث و مناقشه است.

بخش سوم این میزگرد که به سخنان سردار حسین علایی و آقای شیرعلی نیا اختصاص دارد، در ادامه از نظرتان خواهد گذشت.

اشاره:

   روابط پنهانی ایران و امریکا در زمان جنگ و سفرمک فارلین مشاور امنیت ملی امریکا به ایران، همواره یکی از موضوعات اساسی و مناقشه آمیز در زمان جنگ ایران و عراق و پس از آن بود. علت شکل گیری ماجرای مک فارلین در زمان جنگ ضرورت استفاده از ابزار دیپلماتیک برای حذف صدام، اطلاعات نظامی و دستیابی به تجهیزات نظامی برای کسب پیروزی نظامی بر عراق بود. بی توجهی به پیوستگی مسائل نظامی با دیپلماسی که هنوز هم چندان به آن توجه نمی شود و دیگری اهمیت مناسبات ایران و امریکا که همچنان مورد مناقشه است، سفرمک فارلین را به یک موضوع مبهم و پرسش برانگیز تبدیل کرده است.

 پیش از این برخی موضوعات تاریخی مانند اطلاع و موافقت یا مخالفت امام خمینی با این موضوع محل بحث بود که در میزگردی که به همین مناسبت برپا شد، تا اندازه ای اطلاع امام مورد پذیرش قرار گرفت. در حالیکه نقش مرحوم آقای هاشمی و تاثیر آن در زمینه های مختلف همچنان مورد بحث و مناقشه است.

بخش دوم این میزگرد که به سخنان آقایان محسن هاشمی و عباس سلیمی نمین اختصاص دارد، در ادامه از نظرتان خواهد گذشت.

اشاره:

   روابط پنهانی ایران و امریکا در زمان جنگ و سفرمک فارلین مشاور امنیت ملی امریکا به ایران، همواره یکی از موضوعات اساسی و مناقشه آمیز در زمان جنگ ایران و عراق و پس از آن بود. علت شکل گیری ماجرای مک فارلین در زمان جنگ ضرورت استفاده از ابزار دیپلماتیک برای حذف صدام، اطلاعات نظامی و دستیابی به تجهیزات نظامی برای کسب پیروزی نظامی بر عراق بود. بی توجهی به پیوستگی مسائل نظامی با دیپلماسی که هنوز هم چندان به آن توجه نمی شود و دیگری اهمیت مناسبات ایران و امریکا که همچنان مورد مناقشه است، سفرمک فارلین را به یک موضوع مبهم و پرسش برانگیز تبدیل کرده است.

 پیش از این برخی موضوعات تاریخی مانند اطلاع و موافقت یا مخالفت امام خمینی با این موضوع محل بحث بود که در میزگردی که به همین مناسبت برپا شد، تا اندازه ای اطلاع امام مورد پذیرش قرار گرفت. در حالیکه نقش مرحوم آقای هاشمی و تاثیر آن در زمینه های مختلف همچنان مورد بحث و مناقشه است.

موضوع قابل توجه در این میزگرد اشاره آقایان تفرشی و شیرعلی نیا به کاستی های منابع موجود است. همچنین نقش ماجرای مک فارلین در پیروزی های نظامی و نقش اسرائیل در ادامه جنگ و افشاگری این مذاکرات مورد بحث قرار گرفته است که بمناسبت چهل سالگی جنگ، بازنشر آن با تلخیص در ادامه خواهد آمد.

هم اکنون درباره وقایع و مسائل تجربه جنگ با عراق در فضای مجازی، دو چالش اساسی و پرسش زا قابل مشاهده است که ریشه های سیاسی- تاریخی دارد:

1- نقد سیاسی و مدیریتی درباره تصمیم گیری‌ها و نتایج جنگ در برابر وقوع، ادامه و پایان دادن به جنگ.

2- مناقشه تاریخی درباره نقش سازمانی ارتش و سپاه در جنگ.

مشخصه‌های روایت کنونی و نقد آن، با استناد به وقایع سیاسی- نظامی و تحلیل آن به شرح زیر است:

1) در گفتمان غالب و ادبیات موجود، کلیه تحرکات عراق در چارچوب سیاست‌های آمریکا علیه انقلاب، نظام و کشور تفسیر و از این طریق مشروعیت مقابله و دفاع، متکی بر حضور مردم تبیین شده است. در روند جدید که پیش از این از سوی نهضت آزادی طرح شده است، تأثیر رفتار ایران در تشدید رویارویی‌ها و بی‌توجهی به سایر ابزارها، ازجمله دیپلماسی برای حل اختلافات با عراق مورد تاکید قرار می گیرد که پاسخ مستدل و اقناع کننده ای قابل مشاهده نیست. ...

  بر این باور هستم که؛ گفتمان غالب در حوزه پژوهشی جنگ ایران هم اکنون با رویکرد تاریخی و مناقشه آمیز میان ارتش و سپاه و انتقاد از مسئولین سیاسی درباره میزان پشتیبانی از جنگ و عدم تصمیم گیری برای پایان دادن به آن در زمان مناسب، طرح و بررسی می شود. به نظرم حداقل تا پنج سال آینده احتمال انتشار اثر پژوهشی متفاوت با آثار موجود، ضعیف است. به این اعتبار، تا یک دهه آینده گفتمان موجود درباره حوزه پژوهشی جنگ ایران و عراق، ادامه خواهد یافت.  

 با فرض ضرورت تغییر در رویکرد و روش پژوهشی در حوزه مطالعات جنگ ایران و عراق، این پرسش وجود دارد که؛ گفتمان موجود و رویکرد و روش آن، چگونه قابل تغییر است؟ با این توضیح، تحول رویکردی- روشی در حوزه مطالعات جنگ ایران و عراق از دو مسیر قابل دستیابی است:

1- نقد و بررسی تفکر و ساختار تصمیم گیری سیاسی و نیروهای نظامی در هدف‌گذاری و طراحی و اجرای عملیات‌های نظامی و نتایج آن در گذشته.

2- تعریف و تعیین نیازهای حال و آینده، برای پاسخ به تهدیدات در جنگ آینده.