در برابر «چرخه مذاكره- جنگ» چه بايد كرد؟

سه شنبه ۷ مرداد ۱۴۰۴

پرسش از نسبت مذاكره با جنگ، در‌حالي كه از مباني نظري برخوردار است، در اين جستار با تأكيد بر دو تجربه تاريخي بازبيني شده است. پيش از اين در چارچوب رويكرد انتقادي از علت وقوع جنگ، چنين تصور مي‌شد كه موافقت با سفر صدام به ايران و استفاده از روش مذاكره، مي‌توانست مانع از جنگ شود. از نظر تاريخي اين تجربه با برگزاري مذاكرات به آزمون گذاشته نشده است تا روشن شود آيا برگزاري مذاكرات چنان‌كه منتقدين مي‌گويند، مي‌توانست مانع از حمله عراق به ايران شود يا خير؟

در دوره اخير پس از درخواست ترامپ براي مذاكره، امتناع از پذيرش اين درخواست به‌مثابه از دست دادن فرصت و زمينه‌ساز استفاده از قدرت نظامي و جنگ ارزيابي مي‌شد و متاثر از همين ملاحظات مذاكرات ايران و امريكا شكل گرفت. حمله غافلگيرانه اسراييل در سحرگاه روز 23 خرداد و جنگ 12روزه در شرايطي صورت گرفت كه مذاكرات ايران و امريكا جريان داشت و براي ملاقات در روز يكشنبه 26 تيرماه توافق شده بود. با اين توضيح، پرسش از نسبت مذاكرات با جنگ، به اعتبار تجربه تاريخي و مباني نظري آن، در ادامه مورد بررسي قرار گرفته است ...

برچسب ها:

جنگ و سیاست

،

تهدیدات نظامی

،

مذاکره

،

جنگ 12 روزه

تحمیل «هزینه جنگ»، نتیجه روایت از ایران ضعیف است یا ایران قوی؟

سه شنبه ۳۱ تیر ۱۴۰۴

با فرض اينكه هدف‎گذاري و تصميم‌گيري مهاجم در استفاده از قدرت نظامي براي تامين اهداف سياسي، در ساحت نظر و با محاسبات عقلاني و برقراري نسبت ميان ابزار جنگ با اهداف و منابع و با پذيرش ريسك پيروزي صورت مي‎گيرد، بنابراين منطق عقلاني جنگ، تابع محاسبه مهاجم از قدرت و موقعيت خود و متقابلا از موقعيت ضعيف و آسيب‌پذير كشور هدف، شكل مي‌گيرد. در واقع محاسبات مهاجم حاصل ادراك از موقعيت و تفسير آن براي «تغيير در موقعيت»، براساس مبالغه درباره قدرت خود و آسيب‌پذيري طرف مقابل بنا شده است. با اين توضيح، جنگ در ساحت عمل، بر پايه جنگ در ساحت انديشه و ذهن شكل مي‎گيرد، به همين دليل بازدارندگي به معناي تاثيرگذاري بر نظام ادراكي-‌رفتاري دشمن، با استفاده از همه مولفه‌هاي قدرت، مي‌تواند مانع از تحميل هزينه جنگ با آشكار شدن اشتباه محاسباتي شود. براساس اين مقدمه، تجربه حمله نظامي به ايران در شهريور 59 از سوي عراق و حمله رژيم صهيونيستي در خرداد 1404، اين پرسش را به وجود آورده است كه: تصميم‌گيري براي حمله، با فرض محاسباتي از ايران ضعيف صورت گرفته يا ايران قوي؟ ....

برچسب ها:

بازدارندگی

،

ایران قوی

،

جنگ 12 روزه

،

جنگ با اسرائیل

چهره آشکار و پنهان جنگ

یکشنبه ۲۲ تیر ۱۴۰۴

وقوع جنگ فارغ از ریشه ها، علل و اهداف آن، به دلیل خصومت و اراده استفاده از قدرت نظامی، «نهفتگی خشونت» را در ابعاد مختلف آشکار می کند. بنابراین گاهی نشانه جنگ با شنیدن صداهای دلهره آور انفجار و گاهی با دیدن آثار تخریب، ویران گری و کشتار و گاهی در شیون و ضجعه فراق عزیزان غرق در خون و خفته در خاک مشاهده می شود، در چنین وضعیتی آنچه به عنوان عقلانیت جنگ و محاسبات برای رسیدن به اهداف، با استفاده از ابزار جنگ مورد تأکید قرار می گیرد، کاملاً پنهان است. وقتی خشونت جنگ به اوج رسید، زمینه های تغییر در محاسبات و تصمیم گیری برای پایان دادن به جنگ فرامی رسد. دشواریهای فهم از موقعیت و چگونگی تصمیم گیری برای پایان دادن به جنگ، بسیار دشوار است، زیرا مقایسه میان شرایط قبل از جنگ با جنگ و نگرانی از پیامدهای پس از جنگ، معیارهای ضرورت تصمیم گیری را تحت تأثیر قرار می دهد.

بنابراین پیوستگی جنگ و خشونت نهفته آن را در نسبت با عقلانیت محاسبه گر برای آغاز یا پایان دادن به جنگ، باید در دو چهره آشکار و پنهان جنگ مشاهده کرد، تا فهم از لایه های عمیق جنگ بعنوان یک امر استراتژیک در پیوند با مسائل سیاسی ـ اجتماعی و اقتصادی حاصل شود. اگر غیر از این بود، هزینه پذیرش جنگ و پیامدهای آن تا این اندازه بنیادین و تأثیرگذار نمی شد.

برچسب ها:

جنگ

،

خشونت

،

پیوستگی جنگ و خشونت

،

عقلانیت

اهمیت بررسی تجربه جنگ 12 روزه با اسرائیل چیست؟

سه شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴

با فرض اینکه وقوع جنگ به دلیل تأثیرگذاری متغیّرهای گسترده ای که در ابعاد مختلف دارد، نتیجه مجموعه‎ای از عوامل مختلف است، به همین دلیل، ادراک از مسئله جنگ و مولفه‎های قدرت نظامی- امنیتی و ساختار آن، به دلیل آشکارشدن نتایج جنگ، به قبل و بعد از جنگ قابل تقسیم بندی می‎باشد. ملاحظه یادشده راهنمای بازبینی مولفه ها و ساختار قدرت دفاعی- بازدارنده در مقایسه با گذشته است. اگر فرصتی حاصل شد، در نظر دارم تجربه جنگ اخیر با اسرائیل را در نسبت با تجربه جنگ با عراق، در ذیل مفهوم بررسی «تطبیقی- استراتژیک» مورد بررسی قرار بدهم. ...

برچسب ها:

بازدارندگی

،

قدرت دفاعی

،

جنگ 12 روزه

،

جنگ با اسرائیل

ضرورت بازیابی قدرت دفاعی- بازدارندگی

سه شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۴

مسئله جنگ و چگونگی مواجهه با آن برای جامعه ایران، با تجربه جنگ با عراق در شهریور سال 1359 و از طریق آزمون و خطا شکل گرفت. به این معنا که نداشتن شناخت ذهنی از مسئله جنگ و فروپاشی قدرت دفاعی- بازدارندگی بر اثر پیروزی انقلاب، موجب غافلگیری استراتژیک در برابر تجاوز عراق و اشغال بخشی از سرزمین ایران در مرزهای غربی کشور شد. مسئله جنگ و اشغال در چنین شرایطی، بیشتر بعنوان مسئله دفاعی- موجودیتی تفسیر شد. پیوستگی جنگ با انقلاب، در تعریف سیاسی و اعتقادی از مسئله جنگ و تأثیر آن در مشارکت مردمی برای دفاع در برابر تجاوز، زمینه های شکست ارتش عراق را فراهم کرد ...

برچسب ها:

بازدارندگی

،

غافلگیری

،

قدرت دفاعی

روش های پژوهشی درباره تجربه جنگ ایران و عراق کدام است؟

شنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۴

در سال های گذشته بصورت تدریجی همواره درگیر دو پرسش جداگانه، ولی بهم پیوسته، بوده ام: آنچه انجام داده ام چه مشخصه و نتیجه ­ای داشته است؟ چه کاری را باید انجام بدهم که تکراری نباشد و به نیازهای آینده پاسخ بدهد؟ بدلیل پیوستگی معناداری که در بطن دو پرسش یادشده وجود دارد، درگیر پرسش دائمی از آنچه تا کنون فکر کرده و نوشته ام، با آنچه باید درباره آن اندیشه ورزی کرده و بنویسم، شده‎ام. به نظرم از این مسیر و تأملی چند باره و دائمی در پاسخ به پرسش های یادشده، نه تنها انسجام فکری ام برای بازبینی گذشته و انتخاب موضوع برای آینده، شکل می گیرد، بلکه این امکان فراهم می شود که با ادراک از عناصر اصلی نظام فکری ام، بمثابه طرح اولیه یک نظریه تلاش کنم ...

برچسب ها:

پژوهش درباره جنگ

،

تجربه جنگ

معرفی
    محمد درودیان هدف از تأسیس این صفحه، بیان دیدگاه‌ها درباره ابعاد سیاسی، اجتماعی و نظامی جنگ ایران و عراق و نیز بازاندیشی و اصلاح نظرات و آثار منتشر شده است. تقاضا دارم از طریق آدرس m.doroodian@yahoo.com بنده را از نقطه نظرات نقادانه و پیشنهادی خویش بهره‌ مند فرمایند.
    همچنین یادداشت های بنده از طریق کانال های ایتا و تلگرام قابل دسترسی است.

کانال ایتا محمد درودیان کانال تلگرام محمد درودیان
جستجو



    در اين سایت
    در كل اينترنت
برچسب ها