اشاره:

   در یادداشت اول درباره «ضرورت تغییر در روش مطالعه جنگ»، سه گزینه را طرح کردم و در یادداشت دوم یک نمونه را که «جنگ اوکراین» است، بعنوان چگونگی تغییر در روش مطالعه جنگ، مورد بررسی قرار دادم. در این یادداشت به دشواری ها و پیچیدگی های موجود و گزینه پیشنهادی اشاره خواهم کرد. ...

   «تفکر تاریخی» در جامعه ایران، به‌معنای توانمندی و اهتمام به اندیشه‌ورزی درباره گذشته و بازتعریف شالوده‌های هویتی در نسبت با داشته‌های تاریخی، با تصمیم‌گیری جامعه ایران برای انقلاب، دچار گسست شد زیرا باور عمومی به ضرورت انقلاب در جامعه ایران، در چارچوب هویت جدید انقلابی و اسلامی، تنها در صورت انقطاع از هویت پیشین قابل دستیابی بود. به همین دلیل پیروزی انقلاب، سرآغاز شکل‌گیری دوگانگی در جامعه ایران در نسبت با گذشته و آینده بود که به دو صورت متفاوت، همچنان ادامه دارد: ...

اشاره

در بخش اول ضرورت تحول در رویکرد و روش مطالعه جنگ ایران و عراق، با تاکید بر موضوعات سه‌گانه پیشنهاد شد. یادداشت حاضر در همین چارچوب، با تأکید بر جنگ در اوکراین نوشته شده است. پیگیری و تحقق پیشنهادات سه گانه در بخش اول، می تواند فهم از تجربه جنگ با عراق را فراتر از زمان گذشته و مفهوم دفاع مقدس، با نظر به آینده و پاسخ به نیازهای پیش رو در کانون توجه قرار بدهد. از این طریق نظام مفهومی حاکم بر روش توصیف و تحلیل تاریخی- دفاعی از جنگ با عراق، به روش بررسی راهبردی، بر محور مفهوم جنگ بعنوان یک امر استراتژیک و متعلق به آینده، تغییر خواهد کرد. در صورت بی توجهی به این مسئله، تجربه جنگ با عراق در تاریخ و زمان گذشته محصور و مخاطبین آن با تغییر نسل، محدود خواهند شد ...

مشخصه تاریخ نگاری جنگ ایران و عراق در شرایط کنونی، از نظر رویکردی، به سیاسی- عملیاتی و روش توصیفی- تحلیلی و تا اندازه ای انتقادی قابل تقسیم است که بیشتر از سوی دو نهاد ارتش و سپاه که اسناد را در اختیار دارند، صورت می گیرد. محدودیت در دسترسی به اسناد و شکل نگرفتن ادبیات انتقادی در حوزه مباحث سیاسی- استراتژیک، محدودیت‌های روش شناختی که بیشتر توصیفی- نقلی است، همراه با برخی عوامل دیگر، گفتمان غالب و گونه‌های پژوهشی را به «امتداد گذشته و تکرار» تبدیل کرده است ...

   معنای مفاهیمی مانند؛ تاریخ، وقایع تاریخی و تاریخ نگاری، بهم پیوسته است و فهم هر یک به فهم مفهوم دیگر کمک می‌کند. به این اعتبار فهم هر یک از مفاهیم سه گانه بصورت مستقل تا اندازه‌ای دشوار است. تأکید بر اینکه یک واقعه، تاریخی است یا وقایع جنگ ایران و عراق هنوز تاریخی نشده است، همچنین هنوز تاریخ نگاری واقعه جنگ شکل نگرفته و در مراحل اولیه است، تنها بخشی از بهم پیوستگی میان مفاهیم سه گانه را ترسیم می کند ...

اشاره

    حضور در جمع دانشجویان سال اول پزشکی را برای بحث درباره رویکردها و روش‌های موجود درباره جنگ ایران و عراق، با این هدف پذیرفتم که امکان نگاه کلی به نظام دانش و آگاهی از جنگ ایران و عراق برای آنها فراهم آید. در میان دانشجویان که تعداد آنها نزدیک به 100 نفر بود، تنها یک نفر در چارچوب بحث مطرح شده، پرسش کرد! مابقی پرسش ها دو مشخصه داشت: بسیار پراکنده و متنوع بود و دیگر اینکه مرجع طرح پرسش مبهم بود. به این معنا که روشن نبود پرسش ها بر چه اساسی قرار دارد و چرا طرح می شود؟ همچنین پاسخ به آن چه مسئله ای را حل می کند؟ مهمتر آنکه برای یافتن پاسخ، با وجود آثار مختلف در این زمینه، به هیچ منبعی رجوع نکرده بودند! وضعیت یادشده تأمل برانگیز است و به همین دلیل یادداشت حاضر را نوشتم.